Kwartalnik Edukacja numer 01/2025

DOI: 10.24131/3724.250103

Abstract

Narcissism is a multifaceted construct – meaning that one can be narcissistic in various ways, and narcissism can differently impact interpersonal interactions. However, until now, it has not been studied how narcissism influences behavior in relation to the sex of the person with whom contact is made. This study attempts to assess whether interactions with same-sex and opposite-sex individuals induce specific kinds of narcissistic behaviors. To answer this question, first-year high school students were examined (N = 648; n = 403 females; M = 14.30; SD = 0.56). The students completed a shortened version of the Narcissistic Admiration and Rivalry Questionnaire, in which the instructions were modified to examine behaviors separately in relation to female and male classmates. The results of the dependent sample t-tests showed that women more often use admiration strategy towards other women, while men more frequently use rivalry strategy towards other men. No differences were noted in the case of rivalry strategy among women and admiration strategy among men. These results indicate that the sex of the person being interacted with is a significant factor determining the type of narcissistic behaviors displayed.

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250101

Streszczenie

Złożoność współczesnego życia, globalny i trudno przewidywalny rozwój sytuacji w życiu jednostki, społeczeństw i kontekstów polityczno-socjalnych powoduje, że koncepcja resilience zyskuje ciągle na popularności oraz służy za podstawę opracowywanych programów edukacyjno-wychowawczych. Od lat obserwuje się, że w różnych naukach – zarówno medycznych, społecznych, jak i humanistycznych, w tym także tych z zakresu wychowania i edukacji – z coraz większą uwagą poszukuje się rozwiązań wyrastających na gruncie koncepcji resilience. Celem niniejszego artykułu jest po pierwsze próba zdefiniowania konstruktu resilience w naukach o edukacji, a po drugie analiza tego konstruktu i nurtu teoretyczno-badawczego w zakresie resilience edukacyjnego uczniów, nauczycieli i szkoły. W artykule skupiono się na zdefiniowaniu resilience edukacyjnej, która odnosi się do zdolności adaptacyjnych uczniów, zabezpieczających zwiększone prawdopodobieństwo sukcesu w szkole oraz innych osiągnięć w życiu mimo doświadczenia przeciwności. Wskazano także, że resilience edukacyjną można analizować również w kontekście środowiska wychowawczego szkoły, z naciskiem na nauczycieli tam funkcjonujących. Na koniec opisano resilience szkoły, odwołując się do teorii ekologicznej i systemowych ujęć.

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250104

Streszczenie

Twórczość i kreatywność od wielu lat stanowi obszar zainteresowań i dociekań badawczych wielu pedagogów, psychologów i specjalistów w tej dziedzinie. Celem pracy stało się zbadanie związku pomiędzy poziomem kreatywności uczniów klas trzecich a umiejętnością obiektywnej oceny wytworów twórczości innych ludzi. W badaniu wzięło udział 135 uczniów klas trzecich. Respondenci wypełnili kwestionariusze do pomiaru uzdolnień twórczych. Był to Test TCT-DP wersja A i wersja B oraz prezentacja prac (TCT-DP) do obiektywnej oceny przez dziecko. Z przeprowadzonych badań wynika, że zdecydowana większość trzecioklasistów wykazuje się przeciętnym poziomem uzdolnień twórczych. Stwierdzono, że w badanej próbie występuje związek pomiędzy tymi uzdolnieniami a umiejętnością oceny twórczości innych ludzi. Wyniki badań mogą stać się istotnym źródłem informacji dla studentów pedagogiki wczesnoszkolnej i przedszkolnej, dla osób pracujących z dziećmi, a także dla rodziców. Badania w tym zakresie mają szansę pomóc w zrozumieniu, jak rozwija się kreatywność u dzieci w różnym wieku, co pozwala na wczesne rozpoznanie i wspieranie ich potencjału.

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250105

Streszczenie

Artykuł podejmuje temat psychologicznego i społecznego uwikłania uczniów romskich uchodźców z Ukrainy w kontekście polskiego systemu edukacji. W oparciu o autoetnograficzną perspektywę autorki – psycholożki i członkini społeczności romskiej – analizowane są wielopoziomowe mechanizmy wykluczenia oraz ich wpływ na dzieci, które doświadczyły migracji, traumy i systemowej dyskryminacji. Autorka przedstawia, jak głęboko zakorzenione schematy poznawcze, takie jak defekt/wstyd, izolacja społeczna czy skrzywdzenie/nieufność, kształtują się u dzieci romskich w wyniku przemocy symbolicznej, braku zaufania do instytucji oraz zaburzonego poczucia bezpieczeństwa. Artykuł wskazuje, że kluczowe dla skutecznej integracji są nie tylko dostosowane działania edukacyjne, ale także wsparcie psychologiczne i budowanie relacji opartych na zaufaniu i rozumieniu kontekstu kulturowego. Integracja w rozumieniu autorki nie może być procesem asymilacji, lecz powinna opierać się na uznaniu inności jako zasobu oraz wrażliwości instytucji na doświadczenia społeczności romskiej. Tekst stanowi zarówno diagnozę sytuacji, jak i apel o systemowe zmiany w podejściu do pracy z dziećmi z grup marginalizowanych..

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250106

Streszczenie

Lęk przed matematyką to specyficzny rodzaj lęku, którego występowanie wiąże się z obniżonym samopoczuciem i z gorszymi osiągnięciami matematycznymi. W artykule dokonano przeglądu poznawczo-behawioralnych strategii radzenia sobie z tym lękiem, takich jak reinterpretacja poznawcza pobudzenia fizjologicznego, ekspresyjne pisanie, techniki relaksacyjne (ćwiczenia oddechowe i mindfulness) oraz systematyczna desensytyzacja. Chociaż wszystkie te metody są powszechnie uznawane za potencjalnie skuteczne, wyniki wskazują na potrzebę dalszych badań nad ich efektywnością i uwarunkowaniami skuteczności. Reinterpretacja pobudzenia wykazuje pozytywne efekty w poprawie wyników matematycznych, ale jej skuteczność w redukcji lęku przed matematyką nie została jednoznacznie potwierdzona. Ekspresyjne pisanie wydaje się być najmniej skuteczne zarówno w obniżaniu lęku, jak i w poprawie osiągnięć. Techniki relaksacyjne przynoszą mieszane efekty, szczególnie w poprawie nastroju, ale nie wykazują trwałych rezultatów w zakresie poprawy osiągnięć matematycznych. Systematyczna desensytyzacja wydaje się być najskuteczniejszą metodą zmniejszania lęku przed matematyką, choć jej efekty w zakresie poprawy wyników matematycznych są ograniczone i zależne od kontekstu. Zaleca się dalsze badania, które uwzględnią zarówno pomiar lęku przed matematyką, jak i wykonanie zadań matematycznych, przy jednoczesnej wysokiej dbałości metodologicznej.

Pobierz plik PDF

Pobierz aneks PDF