flaga RPTekst łatwy do czytania

 Pobierz cały numer Kwartalnik EDUKACJA 03/2025 (plik PDF) 

DOI: 10.24131/3724.250304

Streszczenie

Od 2017 roku w prawie szkolnictwa wyższego i nauki obowiązuje ustawowy wymóg uwzględniania w przepisach rekrutacyjnych uczelni możliwości przeprowadzenia rekrutacji uzupełniającej dla osób, których wynik egzaminu maturalnego został podwyższony po odkryciu błędu w ocenie pracy maturalnej. Wprowadzenie rekrutacji uzupełniającej było odpowiedzią na problem polskiego systemu egzaminów zewnętrznych, jakim jest stosunkowo duży odsetek błędnie ocenianych prac i trwanie procedur odwoławczych od wyniku matury nawet wiele tygodni po przeprowadzeniu rekrutacji w uczelniach. Celem tej regulacji jest sprawienie, by kandydat na studia nie ponosił negatywnych skutków prawnych z powodu błędu w ocenie jego matury i tym samym by został potraktowany tak, jak gdyby od początku dysponował prawidłowym wynikiem. W ramach przeprowadzonych badań sprawdzono, czy uczelnie wywiązały się z tego obowiązku, a jeśli tak – czy dokonano tego w sposób zgodny z ustawą. W pracy wykorzystano metodę historycznoprawną, dogmatycznoprawną oraz empiryczną. Zwróciliśmy się do stu polskich uczelni o największej liczbie kandydatów na studia z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, dokonaliśmy także samodzielnej analizy obowiązujących w tych uczelniach przepisów rekrutacyjnych. Jak wynika z przeprowadzonych badań, w większości uczelni albo w ogóle nie uregulowano kwestii rekrutacji uzupełniającej, albo uregulowano ją niezgodnie z prawem lub w celu obejścia prawa. Obecna sytuacja może stanowić istotne zagrożenie dla praw maturzystów, uderzać w konstytucyjne prawo do nauki oraz zasadę równego dostępu do wykształcenia. 

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250303

Streszczenie

Artykuł podejmuje problematykę zwolnień uczniów z lekcji wychowania fizycznego w kontekście realizacji obowiązku szkolnego i nauki w polskim systemie oświaty. Współczesna szkoła, funkcjonująca w warunkach dynamicznych przemian społecznych, kulturowych i technologicznych, staje przed wyzwaniem kształtowania postaw prozdrowotnych oraz promowania aktywności ruchowej wśród dzieci i młodzieży. Na tle pogłębiającego się kryzysu aktywności fizycznej młodego pokolenia, zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego stają się istotnym problemem zarówno edukacyjnym, jak i społecznym. W artykule przeanalizowano uwarunkowania prawne i organizacyjne udzielania zwolnień, a także ich wpływ na proces kształcenia i rozwój psychospołeczny uczniów. Przedstawiona analiza obejmuje zarówno przepisy prawa oświatowego, jak i dostępne dane empiryczne oraz doświadczenia środowiska szkolnego. Szczególną uwagę poświęcono konsekwencjom nieuczestniczenia w lekcjach wychowania fizycznego, motywacjom uczniów oraz rodziców, a także systemowym uwarunkowaniom sprzyjającym występowaniu tego zjawiska. W artykule podkreślono potrzebę wprowadzenia kompleksowych rozwiązań, które umożliwią racjonalne ograniczenie liczby zwolnień oraz wzmocnienie rangi wychowania fizycznego jako kluczowego elementu wszechstronnego rozwoju młodego człowieka. Praca stanowi próbę sformułowania rekomendacji dla polityki oświatowej oraz praktyki szkolnej, zmierzających do zwiększenia poziomu aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Autor zachęca do refleksji i dalszej debaty nad optymalnymi rozwiązaniami służącymi poprawie stanu zdrowia, sprawności oraz postaw prozdrowotnych wśród uczniów, podkreślając, że wyzwania związane ze zwolnieniami z wychowania fizycznego wymagają skoordynowanych działań wszystkich uczestników procesu edukacyjnego. 

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250302

Streszczenie

Artykuł analizuje rozwój kompetencji transferowalnych (zwanych również kompetencjami miękkimi) w ramach studiów doktoranckich na programach prawniczych w Polsce, biorąc pod uwagę szersze trendy europejskie i zwracając szczególną uwagę na reformę kształcenia doktorantów z 2018 roku. Kompetencje te, w tym komunikacja, praca zespołowa, krytyczne myślenie i zarządzanie projektami, są obecnie niezbędne dla naukowców pracujących w zróżnicowanych i interdyscyplinarnych środowiskach zawodowych. Pomimo ich rosnącego znaczenia, działania mające na celu wspieranie ich rozwoju w Polsce pozostają nieskoordynowane i fragmentaryczne. Artykuł ilustruje tę kwestię poprzez studium przypadku ewolucji prawniczych programów doktorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim przed i po reformie, podkreślając ograniczony zakres systemowego podejścia do wspierania kompetencji przekrojowych. W celu głębszego zrozumienia aktualnego położenia polskiego modelu doktoratu prawniczego i możliwych kierunków jego rozwoju, wykorzystuje on jakościową analizę dokumentów programowych, aktów prawnych i materiałów dydaktycznych oraz analizę treści. 

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250301

Streszczenie

Dotychczasowy system ewaluacji jednostek naukowych pomimo wielu wad pozwala na osiągnięcie dwóch podstawowych celów: oceny jakości badań i ustalenia rankingu, według którego dzielone są środki na działalność naukową. Jego skuteczność zależy jednak od istnienia przejrzystego i wolnego od wpływów naukowych lobbies systemu narzędzi pomiarowych. W artykule zaproponowano system oceny jednostek naukowych pozwalający na stworzenie rankingu na poziomie krajowym oraz ocenę stopnia, w jakim wyniki polskich jednostek naukowych są zbliżone do tych osiąganych przez zagraniczną konkurencję. System ten uzupełnia ocena ekspercka służąca wyłącznie jako narzędzie zarządzania jakością. 

Pobierz plik PDF