flaga RPTekst łatwy do czytania

DOI: 10.24131/3724.250201

Streszczenie

Lęk przed matematyką stanowi istotne wyzwanie w edukacji, ponieważ jego wyższy poziom wiąże się z niższymi wynikami w nauce matematyki oraz mniej pozytywną postawą uczniów wobec przedmiotów ścisłych (STEM – nauka, technologia, inżynieria, matematyka). Wysoki poziom lęku przed matematyką u nauczycieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, a także rodziców i opiekunów dzieci, może wiązać się ze stosowaniem przez nich nieodpowiednich metod kształcenia w zakresie matematyki oraz mniejszym wsparciem udzielanym uczniom. W artykule omówiono działania zapobiegające powstawaniu i rozwojowi lęku przed matematyką oraz strategie jego zmniejszania, które można stosować zarówno w środowisku rodzinnym, jak i szkolnym. Działania te są ukierunkowane przede wszystkim na zwiększenie wiedzy, umiejętności i kompetencji matematycznych. Przegląd uwzględnia propozycje gier i aplikacji, stosowanych głównie w środowisku domowym, których celem jest rozwijanie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie liczb oraz przestrzeni, a także zapewnienie uczniom odpowiedniego wsparcia w nauce podstaw matematyki. W obszarze działań dydaktycznych przedstawiono aktualny stan dyskusji na temat znaczenia stosowania różnorodnych metod kształcenia w odniesieniu do lęku przed matematyką oraz osiągnięć matematycznych. Wyniki badań sugerują, że właściwie zaplanowane działania w środowisku domowym i szkolnym mogą skutecznie zmniejszać lęk przed matematyką, a także poprawiać osiągnięcia w tej dziedzinie, jednocześnie zwiększając zainteresowanie przedmiotami STEM. Skuteczność tych działań zależy jednak od wielu czynników, takich jak dostosowanie metod kształcenia do potrzeb uczniów czy zaangażowanie nauczycieli i rodziców. Artykuł dostarcza praktycznych rekomendacji dla nauczycieli, rodziców oraz osób zaangażowanych w tworzenie środowiska edukacyjnego, podkreślając znaczenie działań ukierunkowanych nie tylko na rozwijanie kompetencji matematycznych uczniów, ale także na kształtowanie ich pozytywnego podejścia do tego przedmiotu. 

Pobierz plik PDF

Pobierz aneks PDF

DOI: 10.24131/3724.250205

Streszczenie

Współczesna młodzież zmaga się z coraz częstszymi problemami z koncentracją uwagi, co negatywnie wpływa na ich funkcjonowanie szkolne, emocjonalne i społeczne. Główne przyczyny to nadmiar bodźców, presja edukacyjna, stres, a także czynniki biologiczne i środowiskowe. Zaburzenia te mogą prowadzić do obniżonej samooceny, trudności w relacjach i gorszych wyników w nauce. Kluczowe jest zapewnienie młodzieży odpowiedniego wsparcia – indywidualnego i systemowego – ze strony nauczycieli, rodziców oraz specjalistów. Wśród skutecznych metod terapii znajdują się podejścia behawioralne, psychoterapia, farmakoterapia oraz techniki mindfulness. Szczególną rolę odgrywa mindfulness – praktyka uważności, która poprzez skupienie na chwili obecnej wspiera rozwój samoregulacji, redukcję stresu oraz poprawę koncentracji. Badania wykazują, że regularne stosowanie mindfulness może przynieść trwałe korzyści poznawcze i emocjonalne. Implementacja mindfulness w szkołach wymaga zaangażowania nauczycieli, odpowiednich szkoleń, współpracy z rodzicami oraz integracji z programem nauczania. Techniki te – zarówno formalne (medytacje), jak i nieformalne (uważność w codziennych czynnościach) – pomagają młodzieży w radzeniu sobie z trudnościami dnia codziennego. Praktyka mindfulness, prowadzona w sposób etyczny i odpowiedzialny, może stanowić wartościowe uzupełnienie terapii zaburzeń koncentracji i skutecznie wspierać rozwój młodego człowieka.

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250202

Streszczenie

Choć narcyzm cieszy się dużą popularnością w nauce i kulturze, nadal bywa utożsamiany głównie z jego wielkościową formą. Wiadomo, że osoby narcystyczne z czasem tracą sympatię otoczenia, ale co pojawia się w zamian? Celem badania była ocena trafności identyfikacji osób narcystycznych w środowisku szkolnym w zależności od ich fenotypu oraz analiza związku między tymi cechami a poziomem postrzeganej popularności. W badaniu wzięło udział N = 636 uczniów pierwszych klas szkół średnich w wieku 13–16 lat (M = 14,30; SD = 0,55). Uczestnicy wypełnili Kwestionariusz Narcystycznego Podziwu i Rywalizacji (NARQ) oraz Kwestionariusz Wrażliwej Izolacji i Wrogości (VIEQ), służące do pomiaru narcyzmu na podstawie samoopisu. Dodatkowo odpowiedzieli na pytania, w których poproszono ich o wskazanie osób z klasy, które uważają za popularne oraz (na osobnej liście) przejawiające cechy narcyzmu – oceny te miały charakter wskazań rówieśniczych. Uzyskane wyniki potwierdzają trafność rozpoznawania narcyzmu wielkościowego przez rówieśników, jednak nie dotyczy to jego wrażliwej formy. Uczniowie o wyższym nasileniu cech narcyzmu wielkościowego byli częściej wskazywani jako osoby popularne. W przypadku narcyzmu wrażliwego zaobserwowano odwrotną zależność – ujemny związek z postrzeganiem danej osoby jako popularnej. Stwierdzono także dodatnią zależność między byciem postrzeganym jednocześnie jako narcystycznym i popularnym. Otrzymane rezultaty wskazują na wyraźne różnice w społecznym odbiorze różnych odmian narcyzmu oraz podkreślają trudność rozpoznawania jego wrażliwej postaci, co może utrudniać skuteczne wsparcie i prowadzić do błędnych interpretacji przyczyn problemów tych osób. Dodatkowo wyniki wskazują na niejednorodne oblicze narcyzmu wśród młodzieży, które może mieć zarówno pozytywne jak i negatywne konotacje, czemu warto byłoby przyjrzeć się w przyszłych badaniach. 

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250203

Streszczenie

Problem badawczy podjęty w tym opracowaniu dotyczy systemu oceniania wewnątrzszkolnego stosowanego przez nauczycieli WF z przedmiotu wychowanie fizyczne. Problemy szczegółowe ogniskowały się wokół kwestii, jakie dyspozycje uczniów podlegają ocenia z WF-u i za jakie komponenty poszczególnych dyspozycji nauczyciele najczęściej stawiają stopnie szkolne. W badaniach ograniczono się do populacji uczniów i nauczycieli szkół ponadpodstawowych miasta Krakowa. Zastosowano dobór losowy warstwowy proporcjonalny do wielkości próby. Badanie przeprowadzono w roku szkolnym 2023/24. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, a narzędziem badawczym były dwa kwestionariusze ankiety do samodzielnego wypełnienia przez badanych. Pierwszy kwestionariusz skonstruowany i przetestowany w badaniach pilotażowych dla nauczycieli wychowania fizycznego. Drugi kwestionariusz został zbudowany dla uczniów w ten sposób, aby można było porównać ich odpowiedzi z odpowiedziami nauczycieli. Przebadano w sumie 1213 osób, w tym 44 nauczycieli wychowania fizycznego i 1169 uczniów. W badaniach pominięto podział próby ze względu na płeć badanych. Wyniki badań wskazały jednoznacznie, że najczęściej uczniowie oceniani są za sprawność motoryczną i postawy wobec kultury fizycznej. Nieco rzadziej za umiejętności techniczne, a bardzo rzadko za wiedzę na temat ogólnie pojętej kultury fizycznej. Sprawność motoryczna oceniana jest za pomocą testów sprawnościowych od lat funkcjonujących w rzeczywistości szkolnej. Wyniki badań prowadzą do refleksji, że sprawność motoryczna jest nadal jednym z głównych kryteriów oceniania z przedmiotu wychowanie fizyczne. Dzieje się tak pomimo wprowadzenia przepisów dotyczących oceniania z WF-u, wprowadzenia programu „Sportowe Talenty”, który miał za zadanie monitorowanie sprawności uczniów oraz przygotowania przyszłych nauczycieli w toku studiów akademickich z zakresu sztuki oceniania.

Pobierz plik PDF

DOI: 10.24131/3724.250204

Streszczenie

Artykuł omawia czynniki istotne w kształtowaniu zdolności kontroli wolicjonalnej dzieci i młodzieży w kontekście teorii kontroli działania. Autorzy porządkują stan wiedzy w zakresie teorii kontroli działania i osobowości Juliusa Kuhla i wyodrębniają zbadane już postawy wychowawcze mające wpływ na wykształcanie się orientacji na stan i na działanie. Nawiązując do badań Stefana Szumana, autorzy wskazują na potrzebę badań w zakresie kontroli wolicjonalnej w okresie, kiedy w życiu dziecka zaczyna się kształtowanie świadomych intencji, gdyż okres ten może decydować o dalszym rozwoju orientacji na działania, która uważana jest za bardziej adaptacyjną niż orientacja na stan.

Pobierz plik PDF