DOI: 10.24131/3724.250303
Streszczenie
Artykuł podejmuje problematykę zwolnień uczniów z lekcji wychowania fizycznego w kontekście realizacji obowiązku szkolnego i nauki w polskim systemie oświaty. Współczesna szkoła, funkcjonująca w warunkach dynamicznych przemian społecznych, kulturowych i technologicznych, staje przed wyzwaniem kształtowania postaw prozdrowotnych oraz promowania aktywności ruchowej wśród dzieci i młodzieży. Na tle pogłębiającego się kryzysu aktywności fizycznej młodego pokolenia, zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego stają się istotnym problemem zarówno edukacyjnym, jak i społecznym. W artykule przeanalizowano uwarunkowania prawne i organizacyjne udzielania zwolnień, a także ich wpływ na proces kształcenia i rozwój psychospołeczny uczniów. Przedstawiona analiza obejmuje zarówno przepisy prawa oświatowego, jak i dostępne dane empiryczne oraz doświadczenia środowiska szkolnego. Szczególną uwagę poświęcono konsekwencjom nieuczestniczenia w lekcjach wychowania fizycznego, motywacjom uczniów oraz rodziców, a także systemowym uwarunkowaniom sprzyjającym występowaniu tego zjawiska. W artykule podkreślono potrzebę wprowadzenia kompleksowych rozwiązań, które umożliwią racjonalne ograniczenie liczby zwolnień oraz wzmocnienie rangi wychowania fizycznego jako kluczowego elementu wszechstronnego rozwoju młodego człowieka. Praca stanowi próbę sformułowania rekomendacji dla polityki oświatowej oraz praktyki szkolnej, zmierzających do zwiększenia poziomu aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Autor zachęca do refleksji i dalszej debaty nad optymalnymi rozwiązaniami służącymi poprawie stanu zdrowia, sprawności oraz postaw prozdrowotnych wśród uczniów, podkreślając, że wyzwania związane ze zwolnieniami z wychowania fizycznego wymagają skoordynowanych działań wszystkich uczestników procesu edukacyjnego.
Exemption from Physical Education Classes and the Fulfillment of the Schooling and Education Obligation: Analysis of Legal Conditions and Educational-social Consequences
Abstract
The article analyzes the development of transferable skills (also referred to as soft skills) within doctoral legal education programs in Poland, considering broader European trends and with particular emphasis on the 2018 reform of doctoral training. These competences – including communication, teamwork, critical thinking, and project management – are now essential for researchers working in diverse and interdisciplinary professional environments. Despite their growing importance, efforts to support their development in Poland remain uncoordinated and fragmented. The article illustrates this issue through a case study of the evolution of legal doctoral programs at the Jagiellonian University before and after the reform, highlighting the limited extent of a systemic approach to fostering transversal competences. To gain a deeper understanding of the current state of the Polish model of doctoral education in law and possible directions for its development, the study employs qualitative analysis of program documents, legal acts, educational materials, and content analysis.