PIRLS 2026. Dowiedz się, jak wygląda Międzynarodowe Badanie Postępów Biegłości w Czytaniu

W najnowszej edycji badania PIRLS (Międzynarodowe Badanie Postępów Biegłości w Czytaniu) udział bierze ponad 60 krajów i regionów z całego świata. Dwie pierwsze edycje badania PIRLS w Polsce (w latach 2006 i 2011) przeprowadził zespół pracowników Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Za kolejne badania odpowiada już Instytut Badań Edukacyjnych - Państwowy Instytut Badawczy, który prowadzi je na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej. 

Procedury międzynarodowe

Uzyskanie wysokiej jakości danych oraz wyników porównywalnych w skali międzynarodowej możliwe jest dzięki zastosowaniu rygorystycznych, wystandaryzowanych procedur badawczych, obowiązujących we wszystkich krajach uczestniczących w badaniu. Procedury te są przygotowywane i konsultowane przez ekspertów międzynarodowego konsorcjum badawczego oraz krajowe zespoły badawcze. W praktyce oznacza to, że istnieją międzynarodowe procedury i wymogi dla każdego etapu lub elementu badania – od określenia populacji badania, kwestii próby badawczej, poziomu realizacji badania wśród respondentów, poprzez prace nad narzędziami badawczymi i sam kształt narzędzi, materiały informacyjne, zasady organizacji sesji badawczej, po zasady kodowania, wprowadzania i weryfikacji danych. Adaptacja językowa i merytoryczna tych materiałów spoczywa na krajowych zespołach badawczych.

Interaktywna forma badania

Organizatorzy badania PIRLS dokładają wszelkich starań, aby badanie było atrakcyjne dla jego uczestników i jak najbardziej odpowiadało naturalnemu środowisku, w którym funkcjonują uczniowie. Najnowsza edycja badania będzie wykorzystywała możliwości jakie daje środowisko cyfrowe, uczniowie będą pracować na specjalnie przygotowanych komputerach. Zadania, które będą rozwiązywać umożliwią czytanie tekstów imitujących strony internetowe czy wyświetlanie interaktywnych grafik. Pozwoli to sprawdzić, w jakim stopniu uczniowie opanowali umiejętność czytania i interpretacji tekstu w środowisku cyfrowym. Dotychczas kraje biorące udział w badaniu mogły je prowadzić przy użyciu  narzędzi w tradycyjnej formie papierowej lub cyfrowej. Polska po raz pierwszy przeprowadzi w całości badanie w środowisku cyfrowym.

Reprezentatywna próba

PIRLS w poszczególnych krajach i regionach uczestniczących w badaniu prowadzone jest na reprezentatywnych próbach uczniów. Umożliwia to wnioskowanie o całej badanej populacji, a więc wszystkich czwartoklasistach w danym kraju na bazie losowo wybranej grupy uczniów. Wszelkie odstępstwa od przyjętych norm i wskaźników międzynarodowych są szczegółowo analizowane i odnotowywane w raportach badawczych. Krajowe zespoły badawcze zaangażowane są w przygotowanie założeń próby, zaś sama próba szkół uczestniczących w badaniu jest losowana przez międzynarodowe konsorcjum badawcze. Zastosowanie specjalistycznych procedur losowania próby pozwala nie tylko na uzyskanie reprezentatywnych wyników osiągnięć uczniów w danym kraju, ale także na prowadzenie porównań międzynarodowych czy obserwowanie zmian w czasie.

Rozumienie czytanego tekstu

Głównym celem badania PIRLS jest ocena umiejętności czytania uczniów oraz rozumienia  czytanych tekstów. Pomiar tych umiejętności jest możliwy dzięki przygotowaniu, w ramach każdej edycji badania, odpowiedniej liczby tekstów literackich i informacyjnych oraz zestawów pytań i zadań do tych tekstów. Eksperci z poszczególnych krajów analizują proponowane teksty pod kątem ich dostosowania do kontekstu społeczno-kulturowego, konwencji językowych, specyfiki systemu edukacji oraz dopasowania do zdolności poznawczych dzieci w danym wieku oraz ich atrakcyjności dla uczniów z różnych części świata. Wspólnie opracowują także pytania i zadania dla uczniów oraz klucze kodowe, które pozwalają na analizę odpowiedzi uczniów i dalsze prace statystyczne.

Doskonalenie systemu edukacyjnego

PIRLS dzięki szerokiej tematyce badania, zebranym danym z wielu krajów oraz możliwości prowadzenia porównań międzynarodowych stanowi ważne źródło informacji na temat funkcjonowania systemów edukacyjnych. Ogólnodostępne raporty badawcze oraz bazy danych pozwalają na prowadzenie samodzielnych, pogłębionych analiz dotyczących ważnych aspektów edukacji szkolnej, w tym postaw i opinii uczniów, rodziców, nauczycieli i dyrektorów.

Przygotowania do trwającej edycji badania PIRLS 2026 rozpoczęły się w 2023 roku, zaś całe przedsięwzięcie zakończy się ogłoszeniem wyników pod koniec 2027 roku.

Zapraszamy do zapoznania się z harmonogramem badania, który jest dostępy na stronie Międzynarodowych Badań Kompetencji.