Nowa podstawa programowa z języka polskiego: dzieci mają czytać chętniej

29 lipca w trakcie otwartego webinaru po raz pierwszy zaprezentowano najważniejsze założenia propozycji nowej podstawy programowej z języka polskiego dla szkół podstawowych. Pracowało nad nią dziesięcioro wybranych w otwartym naborze ekspertów pod przewodnictwem dr Kingi Białek, dyrektorki ds. rozwoju w Szkole Edukacji PAFW i UW oraz polonistki z doświadczeniem w pracy jako nauczyciel w szkole podstawowej i gimnazjum. I choć największa dyskusja toczy się wokół proponowanej listy lektur, to celem zmian jest promowanie czytelnictwa wśród dzieci.

Wbrew przekazom niektórych mediów uczniowie i uczennice nadal będą obowiązkowo musieli zapoznać się z następującymi tekstami:

1. w klasach 4-6:
   1. wybranymi fragmentami Biblii, w tym opisem stworzenia świata oraz przypowieściami o miłosiernym Samarytaninie i o synu marnotrawnym;
   2. wybranymi mitami greckimi, w tym: o stworzeniu świata, o Syzyfie, o Dedalu i Ikarze, o Demeter i Korze; 
   3. baśniami i legendami ważnymi dla kultury światowej, europejskiej, narodowej i regionalnej.

2. w klasach 7-8 z następującymi tekstami klasyki polskiej literatury:
   1. Jan Kochanowski, Tren VII, VIII, wybrane fraszki;
   2. Ignacy Krasicki, wybrane bajki;
   3. Adam Mickiewicz, Dziady cz. II, Reduta Ordona, Śmierć pułkownika, Pan Tadeusz - wybrane fragmenty, w tym Inwokacja, wybrana ballada;
   4. Juliusz Słowacki, Balladyna;
   5. wybrana nowela Bolesława Prusa lub Henryka Sienkiewicza;
   6. Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec;
   7. wybrane opowiadanie lub jednoaktówka Sławomira Mrożka;
   8. utwór podejmujący problematykę Holokaustu, np. wybrane opowiadanie Idy Fink.

Nie mniej niż cztery dłuższe teksty literackie rocznie

W każdej z klas 4-8 uczniowie będą czytać nie mniej niż cztery dłuższe teksty literackie rocznie. 

W klasach 4-6 nauczyciel we współpracy z uczniami będzie wybierać teksty, które poruszają zagadnienia bliskie uczniom takie jak chociażby przyjaźń, rodzina, relacje. 

Dzieci muszą przede wszystkim zrozumieć, że literatura może opowiadać o ich życiu, że książki są blisko nich.

Takie rozwiązanie dobrze sprawdza się w obecnej podstawie programowej, w której nauczyciele zawsze mogą skorzystać z listy lektur uzupełniających. 

W klasach 7-8 autorzy propozycji podstawy także przewidzieli dużą autonomię polonistów i uczniów. Lista lektur obowiązkowych nie oznacza, że w tych klasach uczniowie zapoznają się tylko z 3 dłuższymi tekstami. Pozostałe lektury - tak, by dłuższych tekstów było nie mniej niż 4 rocznie - wybierze nauczyciel wspólnie z uczniami. Tu też może korzystać z listy lektur uzupełniających i uwzględnić zarówno klasykę literatury, jak i pozycje bardziej współczesne. 

Praktyki lekturowe, czyli jakościowa edukacja czytelnicza

To istota nowej propozycji, w której autorzy uwzględnili osobny dział “Praktyki lekturowe”. Uczniowie i uczennice będą uczyć się planować proces czytania i dzielić się wrażeniami z przeczytanego tekstu. 

Chcemy przeciwdziałać temu, że dzieci zamiast lektur czytają bryki, bo często nie wiedzą, jak zabrać się do czytania np. 300-stronicowej książki i rozłożyć proces lektury. Ale do tego potrzebna jest rezygnacja z liczby lektur na rzecz jakościowej edukacji czytelniczej.

Tymczasem dane są niepokojące. Chociażby z badania PIRLS 2021 wynika, że nastawienie polskich czwartoklasistów do czytania jest jednym z najniższych spośród 57 badanych krajów (50. miejsce).

Do naszego zespołu spływają pierwsze głosy nauczycieli i środowiska. Wbrew medialnej burzy odzew jest więcej niż pozytywny.

Apelujemy o zaufanie polonistom. To świetnie wykształceni fachowcy, którzy umiejętnie dobierają wartościowe lektury i potrafią inspirować młode umysły do odkrywania świata literatury. Potrzebują do tego czasu i możliwości wyboru.