Podsumowanie konferencji „Różnice edukacyjne a płeć uczniów”

Konferencja „Różnice edukacyjne a płeć uczniów” odpowiada na potrzebę dyskusji o obecnych w polskiej edukacji lukach edukacyjnych między dziewczętami a chłopcami. Widać je wyraźnie np. w wynikach badań międzynarodowych.

Transmisja z konferencji, wkrótce dostępna także z napisami:

Konferencję otworzyli sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, Katarzyna Lubnauer oraz dr hab. Maciej Jakubowski, dyrektor IBE.

„Coraz częściej zauważalnym zjawiskiem w krajach o powszechnym dostępie do edukacji jest luka edukacyjna, w której chłopcy mają słabsze wyniki i niższe kompetencje związane na przykład z czytaniem. Chłopcy także szybciej niż dziewczynki kończą swój proces edukacyjny. Chcemy szukać odpowiedzi dlaczego tak się dzieje, ale również co robić, żeby tę lukę edukacyjną zlikwidować”

Dr hab. Maciej Jakubowski podkreślał, że Instytut będzie kierował swoje działania na praktyczne rozwiązania. Wskazał, że należy zwalczać stereotypy, wg których dziewczęta nie powinny kontynuować nauki na kierunkach technicznych.

W następnej części grono zaproszonych ekspertów przedstawiło prelekcje omawiające szeroki zakres zagadnień związanych z tematem konferencji.

Prof. Francesca Borgonovi, kierownik działu Analizy Umiejętności w Centrum Umiejętności OECD wygłosiła prelekcję „ O różnicach między płciami w międzynarodowych badaniach edukacyjnych”. W wystąpieniu podkreśliła m.in., że ilość chłopców w grupie najniżej punktujących wg wyników badań międzynarodowych jest alarmująca. Wskazała także przykład krajów skandynawskich jako wzoru dobrych praktyk, jeśli chodzi o likwidowanie różnic edukacyjnych między dziewczętami i chłopcami.

Dr Michał Sitek, Kierownik Zespołu Badań Międzynarodowych w Instytucie Badań Edukacyjnych, prezentował temat "Różnice w osiągnięciach i decyzjach edukacyjnych chłopców i dziewcząt w Polsce". W prezentacji zwracał również uwagę na stereotypy, które utrwalają nierówności edukacyjne

„To, że dziewczęta częściej wybierają licea ogólnokształcące i profile humanistyczne prowadzi do pogłębienia się nierówności ze względu na wyniki w rozumieniu tekstu, co przekłada się na wyniki matur, a w konsekwencji może sprzyjać pogłębianiu się nierówności w wyborach kierunku studiów.”

Michał Gulczyński, z Uniwersytetu Bocconiego w Mediolanie podczas prelekcji "O płci w kontekście wyników egzaminów i edukacyjnych ścieżek polskich uczniów" podjął się próby odpowiedzenia na pytanie, jakie są przyczyny nierówności i tego, że chłopcy znacznie częściej osiągają najsłabsze wyniki  w czytaniu ze zrozumieniem. Jako przyczyny wskazywał brak norm i zachęt, aspiracji edukacyjnych, zbyt małą ilość mężczyzn wśród nauczycieli, czy np. późniejszy rozwój chłopców, który powoduje nawarstwienie problemów.

Dr Zofia Zasacka z Biblioteki Narodowej w prelekcji „Chłopcy jako czytelnicy- zaangażowanie w czytanie szansą wyrównania dystansów edukacyjnych” skupiła się na temacie czytelnictwa wśród uczniów obu płci. Zwróciła uwagę na to, jak ważna jest obecność kultury czytelniczej w domu. Wg prelegentki dzieci wywodzące się ze środowisk o wyższym kapitale kulturowym mają większe chęci do czytania, niezależnie od płci. Wskazała także, że czytanie ma wpływ na postępy edukacyjne na przykładzie wzrostu wyników z j. polskiego wśród uczniów, którzy zadeklarowali, że potrafią odnaleźć satysfakcję z czytania. Wyniki badań pokazują, że dla chłopców największy pozytywny wpływ i zachętę do czytania stanowi widok rodzica czytającego książkę, natomiast na dziewczęta oprócz środowiska rodzinnego wpływa także ich otoczenie i rówieśnicy.

Dr Alicja Zawistowska-Sadowska z Uniwersytetu w Białymstoku w prezentacji „Wypadanie dziewcząt ze ścieżek matematycznych i STEM” podjęła temat obecności dziewcząt na kierunkach ścisłych. Prelegentka wskazała powody, dla których więcej chłopców niż dziewcząt decyduje się na studiowanie na kierunkach technicznych. Jako trzy najważniejsze wskazała poczucie sprawczości i pewność siebie, wybór w oparciu o wyniki edukacyjne oraz indywidualne preferencje.

Marcin Skarbka z Fundacji Good Culture w swoim wystąpieniu „Męska przestrzeń w instytucji kulturalnej i edukacyjnej - dostrzeganie potrzeb nowych grup użytkowników” zadał pytanie „Czemu mężczyzna nie wchodzi do biblioteki?”. Wskazywał, jak ważne jest poznanie funkcji, którą pełni czytanie dla danego człowieka. Z badań wynika, że mężczyźni rzadziej czytają dla relaksu, a najważniejsza jest funkcja informacyjna, stąd wśród mężczyzn więcej czytelników prasy niż innych tekstów.

Konferencję zwieńczył panel dyskusyjny „Jak zamknąć luki edukacyjne związane z płcią?”, poprowadzony przez dr Tomasza Gajderowicza, zastępcę dyrektora IBE. Każdy z panelistów biorących udział w dyskusji wskazał możliwości zmian i kierunku działań, które miałyby na celu zmniejszenie luk edukacyjnych między płciami.