Cyfryzacja w przedszkolach: nowe wyzwania i perspektywy. Komunikat z badań

Dyrektorzy przedszkoli stawiają na bezpieczeństwo i higienę cyfrową w swoich placówkach. Dla blisko 90% z nich te dwa elementy stanowią priorytet we wprowadzaniu podstaw edukacji cyfrowej. Najnowsze badania przeprowadzone przez Instytut Badań Edukacyjnych rzucają światło na stopień cyfryzacji w przedszkolach, otwierając dyskusję o potrzebach, wyzwaniach i perspektywach dla nauczycieli oraz najmłodszych uczestników procesu edukacji.

Potrzeba rozwijania kompetencji cyfrowych

Instytut Badań Edukacyjnych od ponad 70 lat i prowadzi m.in. interdyscyplinarne badania naukowe nad funkcjonowaniem i efektywnością systemu edukacji w Polsce. W ramach przeprowadzonego przez Zespół Rozwoju Usług w IBE ogólnopolskiego badania ilościowego w październiku i listopadzie 2023 roku pn. “Cyfryzacja w przedszkolach: nowe wyzwania i perspektywy” wynika, że dyrektorzy przedszkoli i nauczyciele wychowania przedszkolnego zdają sobie sprawę z kluczowej roli cyfryzacji w procesie nauczania. W badaniu wzięło udział 1982 dyrektorów oraz 4637 nauczycieli. Niemal 82% z nauczycieli wyraziło chęć uczestnictwa w szkoleniach, zauważając potrzebę podnoszenia swoich kwalifikacji w obszarze cyfrowym.

Dyrektorzy placówek z kolei podkreślali istotę wykorzystania sprzętów cyfrowych w pracy dydaktycznej. Opowiadając na pytanie, z jakiego sprzętu regularnie korzystają nauczyciele, wskazywali m.in.:

w 91% laptopy;
w 72% tablice interaktywne;
w 64% rzutniki;
w 22% roboty interaktywne.

Powyższe dane pokazują skalę wprowadzania narzędzi cyfrowych do przedszkoli.

Edukacja cyfrowa w praktyce

Zbadano, jakie zajęcia z wprowadzeniem elementów wdrażania kompetencji cyfrowych są już realizowane w placówkach przedszkolnych. Zaskakujące jest, że aż 85% nauczycieli zadeklarowało, że wprowadziło do swoich zajęć naukę kodowania i szyfrowania, czyli tworzenia kodów różnych figur geometrycznych i kształtów przy użyciu kolorów. Prawie połowa z nich uwzględniła nauczanie elementów programowania (47%).

Dodatkowo, istotną rolę odgrywają zajęcia praktyczne, takie jak budowanie konstrukcji z klocków na podstawie instrukcji, co potwierdziło 69% nauczycieli.

Wyzwania i potrzeby

Dyrektorzy oraz nauczyciele wskazali kluczowe potrzeby związane z wprowadzaniem podstaw edukacji cyfrowej w przedszkolu. Bezpieczeństwo i higiena cyfrowa stanowią priorytet dla 87% dyrektorów. Potrzebę doposażenia placówek w odpowiednie narzędzia widzą zarówno dyrektorzy (80%), jak i nauczyciele (69%). Prawie połowa (47%) dyrektorów zauważa także potrzebę podnoszenia kompetencji cyfrowych nauczycieli. Z tym stwierdzeniem zgadzają się też sami nauczyciele, z których 41% zgłosiło konieczność zorganizowania szkolenia w tym zakresie.

Dyrektorzy wskazali także sprzęt elektroniczny, w który powinna zostać doposażona placówka, aby efektywnie wprowadzić edukację cyfrową na etapie przedszkolnym. Respondenci wskazywali m.in.:

w 74% maty interaktywne;
w 66% roboty interaktywne;
w 55% laptopy;
w 54% maty do nauki kodowania;
w 46% klocki;
w 45% tablety.

Dodatkowo, nauczyciele odpowiedzieli na pytanie, jakie materiały metodyczne umożliwią im efektywne nauczanie podstaw edukacji cyfrowej na etapie przedszkolnym. W 76% nauczyciele wskazali scenariusze zajęć z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, w 64% i 62% – filmiki instruktażowe i materiały szkoleniowe, w 53% – inspiracje, jak samodzielnie stworzyć pomoce dydaktyczne oraz w 49% – instrukcje niezbędne do nauczania umiejętności odczytywania wzorów, na podstawie których uczniowie mogą stworzyć wybraną konstrukcję z klocków.

Nowe drogi rozwoju

Wskazane przez nauczycieli obszary tematyczne, w zakresie których chcieliby rozwijać swoje kompetencje, ukierunkowane są na kształtowanie umiejętności logicznego i systematycznego myślenia (65%), wykorzystanie robotyki i nowych technologii podczas zajęć (44%), wykorzystania najnowszych technologii i narzędzi do edukacji cyfrowej (41%) oraz wspierania dzieci ze specjalnymi potrzebami (38%).

Podsumowanie

Badania przeprowadzone przez IBE rzucają światło na obecny stan cyfryzacji w przedszkolach, zwracając uwagę na potrzeby, wyzwania i potencjał rozwoju w tym obszarze. Wprowadzenie kompleksowego podejścia do cyfryzacji w edukacji przedszkolnej wydaje się nie tylko pożądane, ale i niezbędne, aby przygotować dzieci na wyzwania nowoczesnego świata. Dlatego inwestycje w odpowiednie szkolenia, narzędzia i programy edukacyjne są kluczowe dla rozwoju przedszkoli jako miejsc, gdzie cyfrowa rewolucja staje się rzeczywistością na rzecz edukacji najmłodszych. Kluczowym aspektem jest zapewnienie bezpieczeństwa i odpowiedniej higieny cyfrowej.

Cały raport dotyczący cyfryzacji przedszkoli zostanie opublikowany na portalu edukacja.gov.pl.