Opis projektu
Badania losów absolwentów prowadzone przez IBE stanowią element działań o charakterze systemowym. Ich celem jest wykorzystanie zasobów informacyjnych państwa do budowy systemu monitorowania losów absolwentów. Tworzony system ma dostarczać cyklicznej, rzetelnej i trafnej informacji zwrotnej niezbędnej do planowania działań strategicznych i oceny jakości szkolnictwa ponadpodstawowego, a w szczególności szkolnictwa branżowego. Zaprojektowane rozwiązanie uzupełni istniejące mechanizmy zapewniania jakości kształcenia zawodowego oraz umożliwi lepsze dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy. Więcej informacji na temat prac związanych z rozwojem systemu monitorowania przedstawiono w zakładce: „Budowa systemu monitorowania losów absolwentów”.
Metodologię monitorowania losów absolwentów rozwijano w Instytucie Badań Edukacyjnych od 2015 roku, w ramach dwóch kolejnych projektów pozakonkursowych realizowanych równolegle do towarzyszących im projektów konkursowych:
| Typ projektu |
Etap I 05.2016 – 05.2019 |
Etap II 01.06.2019-31.12.2022 |
Wykonawca |
| Projekty systemowe |
„Monitorowanie Losów Edukacyjno-Zawodowych Absolwentów i Młodych Dorosłych” |
„Monitorowanie losów absolwentów szkół zawodowych – etap II” |
Instytut Badań Edukacyjnych |
| Projekty konkursowe |
„Monitorowanie Losów Edukacyjno-Zawodowych Absolwentów i Młodych Dorosłych” (POWR.02.15.00-IP.02-00-004/16) |
Monitorowanie losów absolwentów szkół zawodowych – edycja II (Losy 2) (POWR.02.15.00-IP.02-00-003/19) |
PBS (I etap) oraz PBS/DANAE (II etap) |
| Źródło finansowania |
Projekty te są współfinansowane ze środków Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020 w ramach II Osi priorytetowej Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji. Realizują 4 cel Działania 2.15 „Kształcenie i szkolenie zawodowe dostosowane do potrzeb zmieniającej się gospodarki”, którym jest „zapewnienie informacji zwrotnej dla systemu kształcenia zawodowego na temat losów absolwentów szkół zawodowych”. Wartość dofinansowania projektu z UE: 2 773 638,00 zł. |
||
Do tej pory w IBE wypracowano:
- rozwiązania metodologiczne (propozycje wskaźników, schematy analiz i przetwarzania danych administracyjnych, szablony automatycznych raportów dotyczących sytuacji absolwentów),
- rozwiązania informatyczne (oprogramowanie służące do łączenia i przetwarzania danych administracyjnych pozyskanych z rejestrów oraz generowania automatycznych raportów),
- rozwiązania prawne (projekt zmian prawnych niezbędnych dla uruchomienia systemu).
Równolegle do działań prowadzonych przez IBE, w ramach dwóch kolejnych projektów konkursowych realizowanych przez zewnętrznych wykonawców, zaplanowano badania terenowe, które wspierają budowę systemu monitorowania losów. W I etapie projektu konkursowego przeprowadzono dwie rundy badań sondażowych wśród uczniów i absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe. Zrealizowano również badania dotyczące potrzeb informacyjnych przedstawicieli szkół, samorządów, uczniów i rodziców oraz pracodawców w zakresie monitorowania losów absolwentów. Wnioski z badań uwzględniono przy projektowaniu wzorów automatycznych raportów, które będą generowane w ramach systemu monitorowania losów absolwentów dla szkół.
W II etapie Monitorowania losów absolwentów zaplanowano realizację kolejnych rund badań ankietowych z udziałem uczniów i absolwentów szkolnictwa branżowego i dyrektorów szkół oraz wdrożenie docelowego systemu monitorowania losów absolwentów, opartego na danych administracyjnych. Więcej informacji na temat szczegółowego harmonogramu i zakresu badań terenowych można znaleźć w zakładce „Badania terenowe”
Budowa systemu monitorowania losów absolwentów
Prace nad systemem monitorowania
Projektowany system monitorowania losów absolwentów szkół ponadpodstawowych będzie dostarczać cyklicznie, każdego roku, wystandaryzowaną rzetelną informację dotyczącą zarówno losów zawodowych (praca, wynagrodzenia), jak i edukacyjnych (kontynuowanie nauki w systemie oświaty lub w szkolnictwie wyższym) absolwentów szkolnictwa branżowego oraz liceów.
System będzie opierać się na pozyskiwanych rokrocznie i bezkosztowo danych administracyjnych pochodzących z zasobów informatycznych SIO2, OKE, POLON i ZUS. Szczegółowy zakres przetwarzanych danych oraz sposoby ich wykorzystania w związku z prowadzonym monitoringiem będą precyzyjnie zdefiniowane w aktach prawnych.
System będzie się charakteryzować wysokim poziomem automatyzacji przetwarzania danych oraz generowania raportów dopasowanych do potrzeb informacyjnych ich adresatów. Za przetwarzanie i łączenie danych rejestrowych odpowiedzialna będzie wyspecjalizowana jednostka podległa Ministerstwu Edukacji Narodowej, operator Systemu Informacji Oświatowej: Centrum Informatyczne Edukacji. Za analizę danych i opracowanie raportów z monitoringu odpowiedzialny będzie Instytut Badań Edukacyjnych.
Planowanych jest kilka formatów raportów, które będą różnić się przekrojami analitycznymi. Raporty dla szkół i organów prowadzących będą udostępniane wyłącznie w Strefie Zalogowanych SIO. Z kolei raporty w przekrojach wojewódzkich, powiatowych i branżowych będą publicznie dostępne poprzez strony internetowe Instytutu Badań Edukacyjnych.
Prace nad wdrożenie systemu monitorowania są na zaawansowanym etapie. Trwają testy i rozwój rozwiązań informatyczno-analitycznych Propozycje zmian prawnych niezbędnych do realizacji monitorowania są przedmiotem konsultacji wewnątrzresortowych. Trwają prace nad ostatecznym kształtem:
- Nowelizacji ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 761) w zakresie: wprowadzenia nowego zadania publicznego dla Ministra właściwego do spraw edukacji, które będzie polegało na monitorowaniu losów absolwentów szkolnictwa branżowego oraz szczegółowego opisu organizacji przepływu danych rejestrowych niezbędnych do prowadzenia monitoringu, wraz ze wskazaniem zakresu danych i instytucji odpowiedzialnych za przetwarzanie.
- Nowelizacji przepisów pozostałych ustaw regulujących funkcjonowanie rejestrów niezbędnych do monitorowania losów absolwentów szkolnictwa branżowego. Planowane zmiany obejmują: Ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 60), Ustawę z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 730) oraz Ustawę z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2019 r. poz. 730).
Z początkiem 2020 roku planowane jest uruchomienie ścieżki legislacyjnej, tak aby planowane zmiany prawne weszły w życie w IV kwartale 2020 roku. Proces zmian legislacyjnych koordynuje Departament Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego MEN, który aktywnie wspiera Instytut Badań Edukacyjnych we wdrażaniu systemu.
Korzyści z wdrożenia systemu monitorowania absolwentów
System kształcenia zawodowego powinien elastycznie reagować na potrzeby rynku pracy, być otwarty na uczenie się przez całe życie oraz mobilność edukacyjną i zawodową absolwentów. Dostarczenie informacji zwrotnej na temat przebiegu karier edukacyjno-zawodowych absolwentów wychodzi naprzeciw temu wyzwaniu, zwiększa bowiem zdolność systemu kształcenia zawodowego do bieżącego reagowania na zmieniające się okoliczności społeczno-ekonomiczne.
System monitorowania losów absolwentów będzie dotyczył zarówno losów edukacyjnych, jak i sytuacji na rynku pracy i będzie opierał się na technologii automatycznego przetwarzania danych administracyjnych, co stanowi rozwiązanie nie tylko efektywne kosztowo, ale również nie generujące żadnego dodatkowego obciążenia po stronie szkół, uczniów lub absolwentów.
System dostarczy rzetelnych informacji dotyczących warunków zatrudnienia i płacy absolwentów w poszczególnych zawodach, branżach i regionach. Informacje takie w istotny sposób zmniejszają asymetrię informacyjną w relacjach między absolwentami podejmującymi pierwszą pracę a pracodawcami. Pracodawcy mogą wykorzystać te informacje do aktualizowania i lepszego dopasowywania polityki zatrudnienia absolwentów do realiów rynku pracy.
Rzetelna i łatwo dostępna wiedza na temat losów absolwentów pozwoli budować wizerunek szkolnictwa branżowego oparty na dowodach. Dostęp do systematycznie gromadzonych i udostępnianych informacji na temat szkolnictwa branżowego pomoże w przezwyciężaniu negatywnych stereotypów, które go dotyczą, choć nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości.
Badania terenowe
Rolą badań terenowych realizowanych w projektach konkursowych jest weryfikacja trafności i rzetelności wskaźników wykorzystywanych do monitorowania losów absolwentów. Zebranie informacji zarówno od uczniów, jak i od dyrektorów szkół, a także badanie tych samych respondentów w różnych momentach, pozwoli na ustalenie nie tylko jak przebiegają, ale również od czego zależą losy absolwentów. Dzięki temu na podstawie wyników badań możliwe będzie rekomendowanie rozwiązań sprzyjających kształceniu uczniów w sposób optymalny z perspektywy ich przyszłości zawodowej oraz potrzeb pracodawców.
Prowadzone badania dostarczą pogłębionego obrazu sytuacji absolwentów szkolnictwa branżowego, a zarazem pozwolą na przetestowanie rozwiązań wypracowanych przez IBE w związku z budową systemu monitorowania losów absolwentów. Jednym z takich rozwiązań jest internetowe badanie losów absolwentów, które ma stanowić uzupełnienie monitoringu opartego na danych administracyjnych. Zaletą danych administracyjnych jest dostarczenie precyzyjnych informacji na temat kontynuacji kształcenia i sytuacji na rynku pracy absolwentów (w tym wysokości ich zarobków). Dane sondażowe pozwolą natomiast uzupełnić ten obraz o wnioski dotyczące zgodności pracy wykonywanej przez absolwentów z ich wyuczonym zawodem oraz tzw. jakościowych wymiarów ich zatrudnienia, przede wszystkim satysfakcji z pracy. W realizowanym II etapie projektu konkursowego zaplanowano stworzenie i przetestowanie internetowych narzędzi do monitorowania losów absolwentów dla dyrektorów szkół w postaci kwestionariusza on-line i programu raportującego, który wygeneruje raporty dla szkół biorących udział w badaniu. Z wypracowanego rozwiązania, w toku trwania projektu, może bezpłatnie skorzystać dyrektor każdej szkoły branżowej w Polsce.
Badania terenowe są realizowane przez firmy badawcze PBS Sp. z o.o. i Danae Sp. z o.o., we współpracy z Instytutem Badań Edukacyjnych. Firmy badawcze, którym powierzono wykonanie badań, zostały wyłonione w konkursie w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój – Działanie 2.15 Kształcenie i szkolenie zawodowe dostosowane do potrzeb zmieniającej się gospodarki.
Zaplanowano skierowanie ankiet internetowych (CAWI) do dyrektorów wszystkich szkół prowadzących kształcenie zawodowe, które mają uczniów w ostatnich klasach. Krótkie ankiety internetowe zostaną skierowane również do uczniów ostatnich klas szkół, których dyrektorzy wyrażą zgodę na udział w badaniu. Respondenci, którzy po raz pierwszy wypełnią ankiety jako uczniowie, zostaną poproszeni o wypełnienie ankiet jeszcze dwukrotnie lub trzykrotnie, gdy będą już absolwentami. Realizację ankiet internetowych z dyrektorami i z uczniami ostatnich klas zaplanowano na pierwsze półrocze 2020 roku oraz pierwsze półrocze 2021 roku. Ankiety internetowe z absolwentami będą prowadzone, w kilkumiesięcznych odstępach, do marca 2022 roku.
Ponadto w około tysiącu wylosowanych szkół, za zgodą ich dyrektorów, w pierwszym półroczu 2020 roku ankieterzy przeprowadzą ankiety (CAPI) z uczniami ostatnich klas. Badana próba będzie liczyła około 15 tysięcy uczniów. Do tych samych respondentów do marca 2022 roku ankieterzy powrócą dwukrotnie, już bez angażowania szkół.
Harmonogram
Ankietowe badania pilotażowe wśród uczniów, absolwentów i dyrektorów (projekt konkursowy we współpracy z systemowym)
Runda pilotażowa
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
| X |
Runda pierwsza
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
| X |
X |
Runda druga (CAWI z dyrektorami, uczniami i absolwentami oraz CAPI z uczniami i absolwentami)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
| X |
X |
X |
X |
Runda trzecia (CAWI z dyrektorami, uczniami i absolwentami)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
| X |
X |
Badania jakościowe docelowych użytkowników systemu monitorowania losów absolwentów (projekt konkursowy we współpracy z systemowym)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
Opracowanie wersji beta systemu monitorowania losów absolwentów wraz z projektami raportów generowanych na poziomie szkół (projekt systemowy)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
X |
X |
X |
Opracowanie projektu rekomendacji zmian prawnych niezbędnych do wdrożenia systemu (projekt systemowy)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
X |
Proces wdrażania zmian legislacyjnych niezbędnych do wdrożenia systemu (wewnętrzne konsultacje zakresu zmian, zewnętrzne konsultacje zmian – wsparcie MEN w procesie, współpraca przy oszacowaniu kosztów funkcjonowania systemu oraz Ocenie Skutków Regulacji) (projekt systemowy we współpracy z MEN)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
Rozwój i pilotaż dodatkowego modułu ankietowego systemu monitorowania losów absolwentów CAWI (w ramach badań II i III rundy – projekt konkursowy we współpracy z systemowym)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
X |
X |
Rozwój oprogramowania służącego do monitorowania losów absolwentów (w oparciu o dane sondażowe, opracowanie projektów raportów dla pozostałych kategorii użytkowników systemu) (projekt systemowy)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
X |
Wdrożenie pilotażowe systemu monitorowania losów absolwentów ( w oparciu o dane rejestrowe. Szkolenia dla użytkowników i konsultacje, modyfikacje oprogramowania) (projekt systemowy)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
Uruchomienie docelowego systemu monitorowania losów absolwentów ( w oparciu o dane rejestrowe) oraz dodatkowego modułu ankietowego systemu monitorowania losów absolwentów CAWI (projekt systemowy/IBE we współpracy z CIE i MEN)
| 2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
| X |
X |
Wyniki badań
Raport z pierwszej rundy | Pobierz Raport
Raport metodologiczny | Pobierz Raport
Raport runda pilotażowa | Pobierz Raport
Raport dotyczący oprogramowania | Pobierz Raport
Kontakt
W sprawach związanych z organizacją i przebiegiem badań terenowych prosimy o kontakt mailowy:
Szczegółowe informacje na temat organizacji badań terenowych prowadzonych w projekcie konkursowym znajdą Państwo pod adresem: http://losyabsolwentow.pl
W sprawach związanych wynikami badań IBE dotyczących absolwentów szkół zawodowych oraz rozwojem systemu monitorowania losów absolwentów prosimy o kontakt pod adresem:
Grzegorz Maryniec
rzecznik prasowy
e-mail:
e-mail:
tel. +48 22 24 17 166
tel. kom. +48 695 371 636
Zespół
dr Małgorzata Kłobuszewska - ekonomistka, absolwentka Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik Zespołu Badań i Analiz Edukacyjnych w IBE. Specjalizuje się w ekonomii edukacji i rynku pracy. W projekcie systemowym “Monitorowanie losów absolwentów szkół zawodowych - edycja II” zajmuje się analizą danych. Wspiera również opracowywanie rozwiązań informatycznych związanych z wdrażaniem systemu MLASZ.
Tomasz Płachecki - socjolog. Odpowiada za współpracę z firmami prowadzącymi badania, których wyniki są wykorzystywane w projekcie systemowym IBE “Monitorowanie losów absolwentów szkół zawodowych – edycja II”. Doświadczenie zawodowe zdobył głównie kierując badaniami dotyczącymi polityk publicznych.
Bartłomiej Płatkowski – z wykształcenia socjolog, w IBE na stanowisku Głównego Specjalisty ds. Badań i Analiz. Odpowiedzialny za automatyzację raportów dostępnych w ramach systemu MLASZ oraz przetwarzanie danych.
dr Michał Sitek – socjolog, kierownik Zespołu Badań Międzynarodowych. Specjalizuje się analizie danych ilościowych, analizami nierówności edukacyjnych i porównawczych badaniach edukacyjnych oraz wykorzystywaniem danych w politykach publicznych. Odpowiada za zarządzanie projektem.
Jędrzej Stasiowski – socjolog, asystent w Zespole Badań i Analiz Edukacyjnych w IBE gdzie zajmuje się zagadnieniami z obszaru szkolnictwa zawodowego i rynku pracy. Odpowiedzialny za koordynację działań podejmowanych w projekcie systemowym “Monitorowanie losów absolwentów szkół zawodowych – edycja II”.
dr Tomasz Żółtak - socjolog i statystyk, absolwent Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, asystent w Zespole Badań i Analiz Edukacyjnych w IBE. Specjalizuje się w analizie danych ilościowych i przetwarzaniu danych zastanych. W projekcie systemowym “Monitorowanie losów absolwentów szkół zawodowych – edycja II” odpowiada za tworzenie wskaźników i rozwój metod ich automatycznego raportowania.