Instytut Badań Edukacyjnych realizuje projekt „Kariera bez barier”, który jest finansowany z dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej. Kwota dofinansowania oraz całkowita wartość projektu wynosi 24 880 000 zł.
Pełna nazwa projektu to „Poprawa skuteczności procesów kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży (w tym z niepełnosprawnościami) w celu przygotowania do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy we współpracy z podmiotami zewnętrznymi”. Działania realizowane będą przez:
- przygotowanie specjalistów z zakresu doradztwa zawodowego do pracy z osobami z niepełnosprawnościami i na ich rzecz;
- pobudzanie aktywności szkół i placówek w zakresie budowania pozytywnych wzorców opieki, nauki i wychowania, przygotowanie uczniów, w tym z niepełnosprawnościami, do funkcjonowania na rynku pracy.
Najważniejsze zadanie projektu to opracowanie materiałów szkoleniowych oraz przeprowadzenie szkoleń w zakresie budowania pozytywnych postaw u uczniów związanych z ich dalszym rozwojem edukacyjnym i zawodowym. Ponadto zakłada się opracowanie modelu działań wspierających szkoły oraz prowadzenie działań badawczych.
W realizację zadania zostaną włączone różne grupy interesariuszy: trenerzy, doradcy zawodowi w szkołach i poradniach, nauczyciele i dyrektorzy szkół i innych placówek oświatowych, uczniowie, doradcy metodyczni, pracodawcy, lekarze medycyny pracy oraz rodzice/ opiekunowie uczniów.
I.1. Cele projektu
Głównym celem projektu jest wsparcie nauczycieli, doradców zawodowych i innych specjalistów z otoczenia uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnościami, w przygotowaniu do ich przyszłej tranzycji na rynek pracy zarówno w zakresie:
- budowania pozytywnych postaw uczniów dotyczących aktywności zawodowej,
jak i:
- kształtowania u uczniów konkretnych umiejętności potrzebnych na rynku pracy.
I.2. Wartości projektu
Dobrostan osób uczestniczących – wartością dla nas jest poczucie każdej zaangażowanej osoby, że realizacja projektu szanuje i uwzględnia jej zasoby i potrzeby. Wierzymy, że na dobrostan składa się szczególnie zaufanie, poczucie sensu pracy, bycie wysłuchanym, poszanowanie godności każdej osoby. Rozwiązania i działania podejmowane w projekcie wynikają z wsłuchania się w te potrzeby. Wartością jest też dla nas dobrostan zespołu, który ma być sumą pojedynczych oczekiwań.
Systemowość – wierzymy, że głęboka zmiana w kulturze pracy szkoły może zajść tylko wówczas, gdy zaangażuje się w nią społeczność szkolna w jak najszerszy, możliwy dla siebie, sposób. Działania te powinny obejmować wszelką działalność placówek: zajęcia dydaktyczne, pozalekcyjne, warsztaty, praktyki, spotkania z rodzicami, rady pedagogiczne, spotkania z pracodawcami itp. Podejście to zakłada również, że szkoła to wspólnota uważnych dorosłych skupionych na rozwijaniu umiejętności młodych osób. To gotowość na współpracę, komunikację, uczenie się od siebie nawzajem, na tworzenie bezpiecznych więzi, które wzmacniają proces uczenia się.
Systematyczność – tylko wytrwała praca nad kompetencjami powoduje dojście do mistrzostwa w danej dziedzinie zespołu lub poszczególnej osoby. Wartością dla nas jest wypracowanie tych rozwiązań, aby trwale zmieniły one sposób pracy w poszczególnych szkołach/ placówkach.
Unikatowość – każda szkoła i placówka ma swoją historię pracy, swoje zasoby i obszary rozwoju. Chcemy zapraszać szkoły do eksperymentowania opierającego się na własnym indywidualnym programie pracy, z poszanowaniem dotychczasowych dokonań, oraz otwartości na wprowadzanie zmian, ale również z otwartością na różnorodne doświadczenia i rozwiązania.
Odwaga i odpowiedzialność – wierzymy, że szkoła jest miejscem, w którym rozwijają się talenty, pasje i możliwości. Aby do tego doszło, należy poświęcić dodatkowy wysiłek na nowe doświadczenia. Będziemy zachęcali osoby uczestniczące do poszukiwania metod pracy, jakimi jeszcze nie pracowali, szukania rozwiązań, które są innowacyjne dla danego nauczyciela lub placówki w poczuciu odpowiedzialności za przyszłość uczących się tam uczniów.
Współdziałanie – dążymy do tego, aby rezultatem działań realizowanych w projekcie było tworzenie środowiska sprzyjającego wspieraniu wszystkich uczniów, z uwzględnieniem uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami, w kształtowaniu kompetencji i umiejętności istotnych dla tranzycji na rynek pracy. Dlatego ważne jest budowanie sieci współpracy wychodzącej poza obszar szkoły, w tym zaangażowanie przedsiębiorców, instytucji rynku pracy czy innych podmiotów i instytucji z otoczenia szkoły w tworzenie modeli tranzycji. Istotne jest także inicjowanie współpracy między szkołami w różnych regionach w zakresie dzielenia się wiedzą i dobrymi praktykami.
I.3. Grupy docelowe
- Nauczyciele, doradcy zawodowi, inni specjaliści w oświacie.
- Uczniowie.
- Rodzice uczniów.
- Całe placówki: szkoły podstawowe i ponadpodstawowe.
- Otoczenie szkół, w tym pracodawcy.
I.4. Działania realizowane w projekcie
- Opracowanie materiałów szkoleniowych i realizacja szkoleń.
- Opracowanie modelu działań wspierających dla szkół, wyłonienie operatorów wspierających szkoły i wsparcie ich w realizacji działań zgodnie z zaplanowanym modelem.
- Prowadzenie działań badawczych.
I.5. Model kompetencji
Stworzyliśmy model potrzebnych na rynku pracy kompetencji i umiejętności uczniów. Na nim opieramy wszystkie działania w projekcie.
Zestaw 10 kart rozwojowych stanowi uzupełnienie notatki obrazkowej pt. "Model kompetencji i umiejętności uczniów". Karty przedstawiają, w formie obrazkowej, hasła związane z tematyką projektu tj. tranzycji na rynek pracy. Wśród zobrazowanych tematów znalazły się takie zagadnienia jak: rozpoznawanie talentów, doradztwo zawodowe, zróżnicowana klasa, zróżnicowane potrzeby edukacyjne, kompetencje potrzebne na rynku pracy, uczniowie z niepełnosprawnościami, tranzycja na rynek pracy, dostępna szkoła, bariery edukacyjne, edukacja włączająca. Karty są wykorzystywane w trakcie szkoleń, prowadzonych przez ekspertki - trenerki dla beneficjentów Projektu.
I.6. Szkolenia
I.7. Wsparcie kierowane do szkół
Działania w szkołach będą uwzględniać „model kompetencji i umiejętności uczniów dla tranzycji na rynek” opierający się na rekomendacjach zawartych w Zintegrowanej Strategii Umiejętności, jak również odnoszący się do kompetencji kluczowych wg zaleceń Rady Europy z dnia 22 maja 2018 r. oraz rankingów kompetencji przekrojowych (transferowalnych) dla rynku pracy.
Działania będą miały charakter systemowy i cykliczny. Zakładają włączanie różnych grup: nauczycieli, uczniów, rodziców uczniów, specjalistów z otoczenia uczniów, pracodawców. Działania będą podejmowane we współpracy z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, placówkami lub szkołami realizującymi zadania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą lub placówkami kształcenia ustawicznego/ centrami kształcenia zawodowego/ centrami kształcenia ustawicznego lub Branżowymi Centrami Umiejętności. Zostaną wykorzystane narzędzia i sprzęt komputerowy dostępny w ramach programów: Laboratoria Przyszłości, Szkoła Ćwiczeń, Dostępna Szkoła, Edukacja ku mądrości, Szkoła Innowatora, Aktywna Tablica, zasobów Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej i innych adekwatnych.
Organizacja wsparcia obejmuje takie działania, jak: wyłonienie operatorów wsparcia, wyłonienie szkół, diagnoza sytuacji w szkołach, dobór adekwatnych form wsparcia, bieżące monitorowanie działań wspierających szkoły, ewaluacja działań.
I.8. Działania badawcze
W projekcie prowadzone są badania ewaluacyjne w odniesieniu do realizowanych działań wspierających szkoły, w tym szkoleń dla nauczycieli.
Ponadto zaplanowane jest przeprowadzenie badań dotyczących postaw uczennic i uczniów wobec aktywności zawodowej (w tym przygotowania do wejścia na rynek pracy) i psychospołecznych uwarunkowań podejmowania aktywności związanej z wejściem na rynek pracy.
I.9. Efekty projektu
- 1000 uczestników szkoleń rocznie w latach 2023–2025.
- Materiały szkoleniowe, poradniki, scenariusze lekcji, webinary, filmy edukacyjne.
- Działania wspierające konkretne szkoły w Polsce, w tym kierowane do nauczycieli, uczniów, rodziców uczniów, a także otoczenia społecznego szkół.
- Opracowanie wniosków z całego cyklu wsparcia i rekomendacje dotyczące preferowanych i efektywnych form wsparcia szkół.
- Badania dotyczące postaw uczennic i uczniów wobec aktywności zawodowej (w tym przygotowania do wejścia na rynek pracy) i psychospołecznych uwarunkowań podejmowania aktywności związanej z wejściem na rynek pracy.
