Sukces projektu "Szkoła dostępna dla wszystkich". 102 tys. uczniów ze wsparciem

Ponad 102 tys. uczniów, trzykrotnie więcej niż zakładano, oraz 22 tys. objęto wsparciem dzięki pilotażowemu programowi „Szkoła dostępna dla wszystkich” – podsumował IBE PIB na konferencji finałowej projektu.

24 listopada 2025 roku w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbyła się konferencja podsumowująca projekt „Szkoła dostępna dla wszystkich” (Accessible School for All), realizowany przez IBE PIB wraz z Biurem UNICEF ds. Reagowania na Potrzeby Uchodźców oraz Ministerstwem Edukacji Narodowej. Tematem przewodnim wydarzenia było hasło "Włączanie to działanie!". Konferencja zgromadziła 300 uczestników stacjonarnych i 1000 widzów w ramach transmisji na żywo. Relacja z wydarzenia zyskała już ponad 5000 odsłon.

Wydarzenie stanowiła platformę wymiany doświadczeń i prezentacji rekomendacji w zakresie budowania systemu edukacji włączającej.

"Różnorodność jest zasobem"

Sesję otwierającą poświęcono kontynuacji misji projektu, a głos zabrali przedstawiciele instytucji wspierających.

To co budujemy wspólnie to nie tylko projekt, to fundament, to obietnica, że polski system edukacji będzie się rozwijał - powiedział Francesco Calcagno, Szef Działu Edukacji, Biuro UNICEF.

Z kolei Izabela Ziętka, Podsekretarz stanu Ministerstwa Edukacji Narodowej powiedziała, że “różnorodność nie jest przeszkodą, różnorodność jest zasobem”.

Jeśli chcemy by specjaliści realnie wspierali uczniów i nauczycieli, musimy jasno określić ich zadania, dać im czas na współpracę, konsultacje i planowanie działań. Ich praca nie może ograniczać się tylko do prowadzenia indywidualnych zajęć. Oni są filarem procesu włączania, ale także procesu nauczania - wyjaśniła.

Siła wsparcia. Widoczność potrzeb

Jak zaznaczył dr hab. Maciej Jakubowski, prof. UW, Dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych – Państwowego Instytutu Badawczego "do szkoły włączającej jest długa droga, do której potrzeba nam chęci, których myślę, że nie brakuje, ale także wiedzy, którą my będziemy chętnie dostarczać".

Żaden przepis, żaden algorytm, nawet najbardziej skrupulatnie odtworzony, nie przyniesie realnej zmiany, jeśli będzie działaniem wyłącznie jednostki, działaniem niezależnym od kontekstu, pozbawionym refleksji czy elastyczności, bez których personalizacja nauczania, personalizacja wsparcia po prostu się nie zadzieje - przyznała dr Beata Papuda-Dolińska która zaprezentowała podsumowanie projektu ASA, koncentrując się na „Sile wsparcia. Widoczności potrzeb”.

Na koniec pierwszej części, nauczyciel wiedzy o społeczeństwie - Tomasz Bilicki wygłosił „Power Speech”, omawiając temat dobrostanu ucznia w zróżnicowanej klasie pod hasłem „Dobrze, że jesteś!”.

Panel Ekspercki i Praktyka Zmiany

W Panelu Eksperckim "Jak wspierać, żeby włączać?" poruszono kluczowe zagadnienia związane ze wsparciem psychologiczno-pedagogicznym:

dr Halszka Witkowska omówiła, jak pomóc uczniowi będącemu w kryzysie psychicznym.
dr hab. Beata Jachimczak, prof. ucz. mówiła o konieczności włączania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w bieżącą pracę na lekcji.
dr Anna Błaszczak skupiła się na działaniach proaktywnych wspierających dobrostan społeczno-emocjonalny.
dr Aleksandra Duda podzieliła się doświadczeniami UNICEF-u w budowaniu edukacji dostępnej dla każdego dziecka.

Sesja "Praktyka zmiany" z udziałem Doradców ds. Dostępności Uczenia się (DDU) zaprezentowała praktyczne interwencje:

Anna Izdebska i Kamila Sekuła, wraz z dr Beatą Papudą-Dolińską, przedstawiły metody reagowania na zachowania uczniów zakłócające pracę w czasie lekcji.
Katarzyna Remiszewska wraz z dr Anną Błaszczak omówiła rozwijanie zdolności do wychodzenia poza własną perspektywę widzenia siebie i świata.
Izabela Woźnica wraz z dr Izabelą Kucharczyk omówiły rozwijanie umiejętności Porozumienia bez Przemocy (PBP) w przedszkolu z wykorzystaniem gry planszowej "Żyrafa".

Rekomendacje "Od projektu do systemu"

W bloku rekomendacji sformułowano wnioski na rzecz systemowych zmian:

prof. dr hab. Grzegorz Szumski wyjaśnił konieczność opierania praktyk edukacyjnych na dowodach naukowych.
prof. dr hab. Jolanta Szempruch analizowała czynniki skutecznej profesjonalizacji i doskonalenia warsztatu specjalisty.
dyr. Elżbieta Neroj podkreśliła znaczenie współpracy i koordynacji nauczyciela specjalisty w budowaniu szkoły dostępnej.
dr hab. Małgorzata Pamuła-Behrens przedstawiła kulturowo i językowo wrażliwą edukację jako odpowiedź na zróżnicowanie uczniowskie.
dr Magdalena Boczkowska omówiła efektywność modelu uczenia się w działaniu we wzmacnianiu zasobów kompetencyjnych nauczycieli specjalistów.

W końcowej części wydarzenia, po podziękowaniach i dyskusji z gośćmi, Tomasz Knopik oraz Tomasz Kasprzak przedstawili plany IBE PIB dotyczące kontynuacji prac na rzecz edukacji włączającej.