Badanie PIRLS zainicjowało i prowadzi Międzynarodowe Stowarzyszenie Mierzenia Osiągnięć Szkolnych (IEA). Za przeprowadzenie badania odpowiada Międzynarodowe Centrum Badawcze TIMSS i PIRLS w Szkole Edukacji i Rozwoju Człowieka im. Carolyn i Petera Lynchów w Koledżu Bostońskim. PIRLS mierzy umiejętności uczniów z zakresu rozumienia czytanego tekstu. Badanie przeprowadzane jest od 2001 roku co pięć lat. Polska uczestniczy w nim od 2006 roku. 

W badaniu dokonuje się pomiaru umiejętności uczniów w czwartym edukacji szkolnej, przy czym średni wiek uczniów w momencie badania nie może być niższy niż odpowiednio 9,5 roku. W Polsce do 2021 roku badanie prowadzone było w klasie 4. W latach 2006 i 2011 badano uczniów klasy 3, od 2016 roku uczniów klasy 4. 

Badanie realizowane jest na reprezentatywnej, losowej próbie uczniów. Dobór próby odbywa się dwustopniowo – najpierw losowane są szkoły, a następnie z tych szkołach konkretne oddziały klasowe. Do badania zapraszani są wszyscy uczniowie z wylosowanych oddziałów. Uczniowie w szkole rozwiązują zestawy zadań dotyczących tekstów użytkowych i literackich, a następnie wypełniają ankiety. W badaniu w poszczególnych krajach uczestniczy zwykle ok. 150 szkół i ok. 4-5 tysięcy uczniów. 

Obok wiedzy i umiejętności przedmiotem badania jest szereg zagadnień kontekstowych, odnoszących się m.in. do opinii i postaw uczniów, ich środowiska domowego i doświadczeń edukacyjnych, opinii i doświadczeń nauczycieli, procesów nauczania na poziomie klasy i szkoły, zasobów i organizacji pracy szkoły. Dane dotyczące tych zagadnień zbierane są za pomocą ankiet wypełnianych przez uczniów, dyrektorów wylosowanych do badania szkół, nauczycieli matematyki i nauk przyrodniczych (z badanych oddziałów klasowych), a także (w przypadku czwartoklasistów) rodziców uczniów. 

W Polsce w badaniu PIRLS dotychczas korzystano z narzędzi w wersji papierowej. PIRLS 2026 będzie pierwszą edycją badania, w której Polska weźmie udział w badaniu w wersji komputerowej. 

Dwie pierwsze edycje badania PIRLS w Polsce (w latach 2006 i 2011) przeprowadził zespół pracowników Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (CKE). Za kolejne badania odpowiada Instytut Badań Edukacyjnych (IBE), który prowadzi badanie na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN). Badanie PIRLS 2026 prowadzone jest w ramach projektu „Przygotowanie i realizacja międzynarodowych badań edukacyjnych w obszarze kompetencji kluczowych” finansowanego z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS).

Liczba krajów i regionów uczestniczących w kolejnych edycjach badania PIRLS zmieniała się. W pierwszej edycji w 2001 roku w badaniu czwartoklasistów uczestniczyło 37 krajów i regionów, a w ostatniej – PIRLS  2021 – 65 krajów i regionów.

Więcej informacji: na stronie badania w Polsce, na stronie IEA oraz na stronie Międzynarodowego Centrum Badawczego TIMSS i PIRLS.

Dane i narzędzia 

ZAKRES BADANIA

Założenia teoretyczne badania

Zakres i założenia każdej edycji badania PIRLS przedstawiane są w założeniach teoretycznych (assessment framework). Założenia badania w poszczególnych edycjach zachowują ciągłość istotną z perspektywy porównań między edycjami. Zarazem jednak w każdej edycji są poddawane weryfikacji i aktualizacji, biorąc pod uwagę m.in. wnioski z badań i ważne zmiany w dydaktyce nauczania czytania. W przygotowaniu założeń badania biorą udział eksperci oraz przedstawiciele krajów uczestniczących w badaniu. Założenia teoretyczne poszczególnych edycji badania PIRLS są dostępne na stronie IEA oraz na stronie Międzynarodowego Centrum Badawczego TIMSS i PIRLS.

WYNIKI

Raporty krajowe – Polska

Raporty krajowe są opracowywane przez krajowe zespoły badawcze. Polskie raporty zawierają bardziej szczegółowe informacje o wynikach dotyczących Polski i wynikach polskich szkół. Są one dokładniej analizowane i opisywane, porównywane z wynikami z innych krajów i wynikami z poprzednich edycji, a także uwzględniają zmiany w polskim systemie edukacji.

Raporty międzynarodowe

Raporty międzynarodowe prezentujące wyniki poszczególnych edycji badania oraz inne publikacje i materiały dotyczące badania są dostępne na stronach IEA oraz Międzynarodowego Centrum Badawczego PIRLS. 

PIRLS 2021

pobierz wyniki

PIRLS 2016

pobierz wyniki

PIRLS 2011

pobierz wyniki

PIRLS 2006

pobierz wyniki

PIRLS 2001

pobierz wyniki

AKTUALNA EDYCJA

PIRLS 2026

Badanie prowadzone w latach 2024–2027. Wiosną 2025 odbędzie się badanie pilotażowe. Badanie główne odbędzie się rok później. Ogłoszenie wyników badania PIRLS 2026 jest zaplanowane na grudzień 2027 roku.

Szczegółowy harmonogram badania PIRLS 2026 znajduje się tutaj.