Artykuł poświęcony jest zagadnieniu pobierania prób w badaniach obserwacyjnych oraz reprezentatywności tych prób w stosunku do populacji pod względem charakterystyk będących przedmiotem badań. Celem artykułu jest zaprezentowanie zmienności w zakresie konceptualizacji tych zagadnień mającej konsekwencje również w obszarze badań pedagogicznych. W artykule odwołano się do klasycznych wykładni opublikowanych w literaturze krajowej i zagranicznej oraz zaprezentowano przykłady i symulację obrazujące konceptualne różnice i podobieństwa. W rezultacie zaproponowano wykorzystywanie istniejących lub tworzenie nowych podejść integracyjnych.