Ile kosztuje wykształcenie ucznia?

Eksperci IBE przedstawiają wstępne wnioski z badania BECKER. To pierwsze tak kompleksowe badanie poświęcone prywatnym i publicznym nakładom na edukację i ich uwarunkowaniom. Jego celem było oszacowanie kosztów kształcenia na wszystkich szczeblach edukacji, ze szczególnym naciskiem położonym na zbadanie wydatków ponoszonych przez rodziców.

Badanie przeprowadzono na terenie czterech miast: Poznania, Siemianowic Śląskich, Świnoujścia, Tarnobrzegu oraz pięciu powiatów ziemskich: pruszkowskiego, głogowskiego, giżyckiego, sępoleńskiego, sokólskiego.
W tych miejscach odbędą się konferencje z udziałem ekspertów IBE. Pierwsza z nich już dziś (15 września) w Pruszkowie.

Harmonogram kolejnych:
Sokółka: 17 września
Giżycko: 19 września
Świnoujście: 22 września
Poznań: 26 września
Głogów: 29 września
Siemianowice Śląskie: 1 października
Tarnobrzeg: 3 października
Sępólno Krajeńskie: 6 października

Co wynika z badania BECKER?

Z rozmów przeprowadzonych ze 114 dyrektorami szkół na temat współpracy z samorządami wynika, że samorządy oczekują od nich pozyskiwania sponsorów, unikania nadwyżek i niezalegania z płatnościami. Jest też oczekiwanie, by dyrektorzy dbali o wizerunek i prestiż placówek.
Tymczasem zdaniem dyrektorów proces przyznawania środków na poszczególne placówki z rezerwy budżetowej nie jest przejrzysty. Twierdzą, że w tym procesie liczą się względy nieformalne, a pieniądze przydzielane są uznaniowo. Wpływa to na niezdrową konkurencję między placówkami, ponieważ szkoły nie mają jednakowych szans na pozyskanie środków z budżetu.

Perspektywa nauczycieli

W opiniach nauczycieli system wynagrodzeń jest zbyt słabo powiązany z nakładem pracy, a także, co ważne, z jej efektami. Krytycznie oceniają system motywacyjny i wynagrodzeń, który nie przekłada się na poczucie docenienia w pracy oraz zaangażowania się w wykonywanie zadań i obowiązków. Pracy nie ułatwia im także rozbudowana biurokracja.
Nauczyciele zaznaczają też, że tak samo ważne jak wynagrodzenie za pracę jest dla nich docenienie ich wysiłków przez dyrektora, a przede wszystkim przez uczniów i ich rodziców.

Perspektywa rodziny

Jak wynika z przeprowdzonych wywiadów rodzinnych, decyzje związane z edukacją podejmuje się wspólnie i niemal na każdym etapie (z wyjątkiem szkoły podstawowej) liczy się opinia dziecka. Jest ona równie ważna, jak zdanie dorosłych.

Wydatki edukacyjne to duże obciążenie dla rodzinnych budżetów. Rodzice są w stanie pokryć najważniejsze wydatki związane z edukacją – zakup wyprawki, opłaty za ubezpieczenia szkolne, bilety w przypadku konieczności dojazdów (z wyjątkiem niektórych rodzin o niższych dochodach, często wielodzietnych, zwłaszcza z obszarów wiejskich).
Natomiast w przypadku płatnych zajęć dodatkowych czy wsyłania dziecka na kolonie decyzje podejmowane są bardzo starannie, nawet w rodzinach lepiej sytuowanych.

Jeśli chodzi o deklarowane aspiracje edukacyjne badanych, to okazały się one dość wysokie. Wybór ścieżki edukacyjnej dla dziecka różnił się głównie w zależności od wykształcenia rodziców i sytuacji materialnej rodziny.
Pożądane jest wykształcenie wyższe, średnie jest często traktowane jako niezbędne minimum, by zwiększyć szansę na podjęcie pracy. Przy czym rodzice z niższym wykształceniem preferowali szkolnictwo zawodowe, które sprzyja osiągnięciu niezależności finansowej i szybkiemu usamodzielnienieniu się.

Na etapie edukacji ponadgimnazjalnej ujawnia się duże zróżnicowanie kosztów między szkołą
zawodową a ogólną, a szczególnie średnią zawodową (np. szkoły mundurowe, architektoniczne). Dla mieszkających na peryferiach miast, na wsiach, dodatkowym problemem staje się dojazd do miejsca praktyk. Zdarza się nawet, że decyduje to o podjęciu edukacji w konkretnej placówce.

Wnioski z badania BECKER zostaną opublikowane w mini raportach dotyczących poszczególnych miast i powiatów.
12 grudnia 2014 r. w Warszawie odbędzie się konferencja podsumowująca całe badanie BECKER.

Pobierz informację (PDF)

Więcej o badaniu BECKER