Badanie SSES prowadzone jest przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i ma na celu ocenę poziomu kompetencji społecznych i emocjonalnych dzieci w wieku szkolnym, a także identyfikację czynników szczególnie istotnych z perspektywy rozwoju tych kompetencji.
Badanie kompetencji społecznych i emocjonalnych SSES (Survey on Social and Emotional Skills) to kolejne międzynarodowe badanie edukacyjne, które w Polsce przeprowadzi Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy.
Głównym celem badania SSES jest dostarczenie rzetelnych i porównywalnych danych na temat poziomu kompetencji społecznych i emocjonalnych dzieci w wieku szkolnym i zróżnicowania tych kompetencji na przykład ze względu na płeć. Badanie stawia sobie także za cel identyfikację czynników – szkolnych, domowych i społecznych – które mają szczególne znaczenie z perspektywy rozwoju kompetencji społecznych i emocjonalnych, a także określenie, czy i w jaki sposób te kompetencje wiążą się z osiągnięciami edukacyjnymi, planami zawodowymi oraz szeroko rozumianym dobrostanem uczniów. Badanie pozwala na porównania poziomu kompetencji społecznych i emocjonalnych między krajami lub regionami, a także – w przypadku krajów lub regionów uczestniczących w więcej niż jednej edycji – ich zmian w czasie.
Do tej pory odbyły się dwie edycje badania SSES: edycja 1, z badaniem wśród uczniów przeprowadzonym w 2019 roku i edycja 2 z badaniem przeprowadzonym w 2023 roku. W ramach rozpoczynającej się trzeciej edycji, do której dołączy Polska, badanie wśród uczniów zostanie zrealizowane w 2026 roku, a ogłoszenie wyników zaplanowano w drugiej połowie 2027 roku. W badaniu uczestniczą uczniowie 15-letni, a w niektórych krajach również dodatkowo 10-letni. Oprócz uczniów do badania przystępują także dyrektorzy szkół, nauczyciele i – w zależności od kraju – rodzice uczniów.
Kompetencje społeczno-emocjonalne, które uwzględniono w badaniu w 2023 roku podzielone były na 5 obszarów: wykonywanie zadań (w tym: odpowiedzialność, samokontrola, wytrwałość, motywacja do osiągnięć), regulacja emocjonalna (odporność na stres, optymizm, kontrola emocji), otwartość umysłu (ciekawość, tolerancja, kreatywność), interakcje z innymi (towarzyskość, asertywność, energia rozumiana jako podchodzenie do codziennego życia z energią, entuzjazmem i spontanicznością), współpraca (empatia, zaufanie). W rozpoczynającej się trzeciej edycji planowane są niewielkie zmiany w zakresie badania, a także położenie większego nacisku na zagadnienia dotyczące m.in. bezpiecznego korzystania ze sztucznej inteligencji oraz mediów i technologii cyfrowych, aspiracji zawodowych i gotowości do podejmowania pracy, a także roli szkoły i nauczycieli w kształtowaniu kompetencji społecznych i emocjonalnych.
Umiejętności w badaniu SSES edycja 2
W dotychczasowych edycjach uczestniczyli uczniowie z kilkunastu krajów. W niektórych przypadkach badanie prowadzone było na poziomie całego kraju (m.in. w Bułgarii, Chile, Hiszpanii, Meksyku), w innych – na poziomie regionu lub miasta (np. w kanadyjskiej Ottawie, w Helsinkach w Finlandii, Istambule w Turcji). Ze względu na rosnącą skalę problemów społeczno-emocjonalnych wśród dzieci i młodzieży w najnowszej edycji przewidywany jest wzrost liczby uczestniczących w nim krajów.
Badanie SSES w Polsce prowadzone jest w ramach projektu „Przygotowanie i realizacja międzynarodowych badań edukacyjnych w obszarze kompetencji kluczowych”, dofinansowanego ze środków europejskich w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS).
Więcej informacji na temat badania, a także opublikowane w 2024 roku raporty z 2 edycji badania można znaleźć na stronie OECD dotyczącej badania SSES.