Zapraszamy do zapoznania się z nowym opracowaniem, które przedstawia wyniki międzynarodowego badania PISA 2022 dotyczące przyjmowania perspektywy.
Umiejętność ta jest ważną kompetencją społeczno-emocjonalną. Badania pokazują, że sprzyja ona zarówno lepszym wynikom w nauce, jak i budowaniu dobrych relacji z innymi. Pomaga krytycznie analizować różne punkty widzenia — co jest przydatne np. podczas interpretacji tekstów czy pracy projektowej. Jest też powiązana z dobrostanem i zdrowiem psychicznym młodych ludzi – łączy się z niższym poziomem objawów depresji u nastolatków oraz wyższą samooceną.
Jak wynika z danych, dwie trzecie polskich piętnastolatków deklaruje umiejętność wyobrażania sobie uczuć innych ludzi oraz chęć zrozumienia i zdolność analizowania różnych perspektyw. Mimo to samoocena uczniów jest szczególnie niska w dwóch obszarach. Jedynie 44% badanych stwierdza, że przed podjęciem decyzji próbuje uwzględnić perspektywę wszystkich stron (średnia OECD to 59%), a 47% nie zgadza się ze stwierdzeniem, że w sporze rację może mieć tylko jedna strona (średnia OECD to: 46%). Z analizy wynika również, że samoocena postaw, umiejętności i zachowań związanych z przyjmowaniem perspektywy różni się w zależności od płci oraz statusu społeczno-ekonomicznego uczniów. Dziewczęta częściej oceniają swoje kompetencje w tym obszarze wyżej niż chłopcy, a uczniowie z rodzin o niższym statusie społecznym — gorzej niż ich rówieśnicy z bardziej uprzywilejowanych środowisk.
Wyniki prezentowanych w opracowaniu badań potwierdzają, że szkoła może skutecznie rozwijać umiejętność przyjmowania perspektywy. Doświadczenia różnych krajów pokazują, że odpowiednio zaplanowane działania – takie jak moderowanie dyskusji prezentujących różne punkty widzenia, zachęcanie uczniów do rozważania racji różnych stron czy tworzenie bezpiecznego środowiska sprzyjającego wyrażaniu własnych opinii – przynoszą trwałe efekty.
Rozwijanie umiejętności przyjmowania perspektywy jest inwestycją w lepsze relacje, pozwala na budowanie porozumienia i poszukiwanie konsensusu, może także stać się okazją do rozwiązywania pojawiających się sporów i problemów.
Zachęcamy do zapoznania się z kolejnym opracowaniem w ramach serii Zajrzyj do danych, które zawiera omówienie wyników badań oraz propozycje działań mogących realnie przyczynić się do wzmocnienia tych kompetencji wśród młodzieży.
Zajrzyj do danych to seria krótkich, tematycznych analiz poświęconych zagadnieniom istotnym z punktu widzenia polskiej edukacji, opracowywanych na podstawie wyników międzynarodowych badań edukacyjnych.
Seria powstaje w ramach projektu „Przygotowanie i realizacja międzynarodowych badań edukacyjnych w obszarze kompetencji kluczowych” (FERS.01.04-IP.05-0016/23) współfinansowanego ze środków europejskich w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS).
