Badanie zainicjowała Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Nadzór nad badaniem sprawuje Rada Krajów Uczestniczących w Badaniu (PIAAC Board of Participating Countries). PIAAC jest kontynuacją badania IALS (International Adult Literacy Survey, 1994–1998), w którym uczestniczyła też Polska oraz badania ALL (Adult Literacy and Life Skills Survey, 2003–2008).

Pierwszy cykl PIAAC zrealizowano w latach 2011–2017, a drugi cykl jest w trakcie realizacji. Pierwszy cykl obejmował trzy rundy badań, w których uczestniczyło odpowiednio 24, 8 i 6 krajów. Polska brała udział w pierwszej rundzie badania w latach 2011–2012. W latach 2014–2015 w Polsce jeszcze raz przebadano uczestników badania, zadając im dodatkowe pytania ankietowe (badanie postPIAAC). Drugi cykl badania PIAAC odbywał się w latach 2018–2024. W Polsce badanie wśród respondentów realizowano w latach 2022–2023. 

Badanie PIAAC mierzy podstawowe umiejętności potrzebne do funkcjonowania we współczesnym świecie, które są kluczowe do zdobywania nowej wiedzy i kompetencji. W drugim cyklu badania sprawdzane są umiejętności takie jak rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne oraz rozwiązywanie problemów. W pierwszym cyklu badano także umiejętność rozwiązywania problemu z wykorzystaniem nowych technologii.

Uczestnicy badania PIAAC odpowiadają także na pytania ankietowe dotyczące ich wykształcenia, aktywności edukacyjnej, sytuacji na rynku pracy oraz opinii i postaw wobec kształcenia. Dodatkowo pytani są o to, jak wykorzystują swoje umiejętności w codziennym życiu i pracy.

Badanie PIAAC jest realizowane wśród osób w wieku 16–65 lat, mieszkających na stałe w danym kraju i nieprzebywających w instytucjach zamkniętych. Przeprowadzane jest na reprezentatywnej, losowej próbie, dostosowanej do warunków danego kraju. W Polsce w pierwszym i drugim cyklu badania próbę losowano z rejestru PESEL: losowanie było dwustopniowe, losowano miejscowości, a w ramach miejscowości badane osoby. W innych krajach korzysta się z podobnych rejestrów lub z próby adresowej. Zasady doboru próby mogą być modyfikowane w zależności od potrzeb krajów uczestniczących w badaniu. W Polsce w pierwszym cyklu badania w próbie nadreprezentowano osoby młode (19–26 lat). W niektórych krajach dodatkowo bada się osoby 65+. 

Badanie PIAAC jest przeprowadzane w domu uczestnika badania. Przeszkolony ankieter przeprowadza badanie ankietowe, a następnie uczestnik w obecności ankietera uczestniczy w badaniu umiejętności – rozwiązuje zestawy zadań. W Polsce w pierwszym cyklu uczestnicy mogli skorzystać z wersji komputerowej lub papierowej, przy czym wersja papierowa była w założeniu przeznaczona dla osób ze słabszymi umiejętnościami cyfrowymi. W drugim cyklu badanie prowadzone było wyłącznie w formie komputerowej (tablet lub komputer). 

W Polsce za badania PIAAC odpowiada Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy, który prowadzi je na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej. W trzech rundach pierwszego cyklu badania PIAAC łącznie wzięło udział 39 krajów i regionów. Do pierwszej rundy drugiego cyklu zgłosiło się 31 krajów.

Więcej informacji: na stronie badania w Polsce oraz na stronie OECD.

Dane i narzędzia