Główne wyniki międzynarodowego badania umiejętności dorosłych PIAAC 2023

Michał Sitek, Artur Pokropek, Paweł Penszko, Katarzyna Chyl, Jacek Haman

Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy, 2024

Pierwszy cykl badania PIAAC pokazał, że w Polsce wiele osób osiągnęło co najwyżej pierwszy poziom umiejętności rozumienia tekstu (18,8% osób badanych) i rozumowania matematycznego (23,5%). Analiza danych zebranych dzięki kwestionariuszom wykazała, że osoby, które uzyskiwały najniższe wyniki w PIAAC, to przede wszystkim te o niższym poziomie wykształcenia, starsze i posiadające w domu zaledwie kilka książek, a więc o niskim kapitale społeczno-kulturowym (Chłoń-Domińczak i in., 2015). Te dane były spójne z czynnikami ryzyka wykazanymi w analizie międzynarodowych danych PIAAC z pierwszego cyklu (Kyröläinen i Kuperman, 2021). Nakreśliły też obraz konsekwencji niskich kompetencji dla dorosłych. W Polsce osoby o najniższych kompetencjach wyjątkowo rzadko (16%) uczyły się formalnie lub nieformalnie, dzięki czemu mogłyby te kompetencje podnosić. Z kolei niski poziom wykształcenia i nieuczenie się były związane z bezrobociem, ryzykiem utraty pracy i większymi trudnościami w znalezieniu innego zatrudnienia (Chłoń-Domińczak i in., 2015). Problemy z czytaniem u dorosłych, również te wynikające z niepoddanej terapii dysleksji rozwojowej, mogą mieć poważne negatywne konsekwencje społeczne, ekonomiczne i zdrowotne (Vágvölgyi i in., 2016), a także emocjonalne,takie jak niskie poczucie własnej wartości, lęk i długotrwały stres (Livingston, Siegel i Ribary, 2017). Dane z drugiego cyklu PIAAC pokazują, jak przez ostatnią dekadę kształtował się obraz umiejętności podstawowych w Polsce. Rosnąca liczba osób o niskich kompetencjach to sygnał, że większe grupy osób dorosłych zagrożonych problemami z czytaniem i matematyką powinny zostać objęte opieką przez politykę edukacyjną.

 

Zobacz publikację