Nasilające się współcześnie ruchy migracyjne stawiają przed szkołą i edukacją nowe wyzwania. Polska przestaje być krajemczysto tranzytowym, a coraz częściej jest miejscem docelowym migracji. Z tego powodu podjęty w tym numerze temat zyskuje na znaczeniu i aktualności. Prezentowane teksty mają charakter interdyscyplinarny, co pozwala na przedstawienie poruszanej problematyki z wielu różnych perspektyw pedagogicznej, psychologicznej, społecznej i glottodydaktycznej.
Numer otwiera artykuł Jerzego Nikitorowicza pt. Edukacja i komunikacja międzykulturowa w kształtowaniu kompetencji międzykulturowych. Autor powołuje się w nim na wybrane teorie antropologiczne i interakcjonistyczne, które umożliwiają nowe spojrzenie na dotychczasowe pojmowanie edukacji i polityki zarządzania wielokulturowością. Kolejne dwie prace ukazują problemy i wyzwania edukacji dzieci z doświadczeniem migracyjnym z punktu widzenia rzeczywistości polskiej szkoły i pracujących w niej nauczycieli (artykuł Krystyny Kamińskiej) oraz miejskiej polityki integracyjnej w Gdańsku (tekst Doroty Jaworskiej). Z kolei opracowanie Katarzyny Stankiewicz i Anny Żurek podkreśla znaczenie kształcenia kulturowego w nauczaniu języka polskiego jako drugiego w polskiej szkole oraz rolę nauczyciela integrującego kształcenie językowe z kulturowym i tym samym wspomagającego proces adaptacji szkolnej ucznia migranta w szkole w środowisku poza nią. Prezentację założeń konstruktywizmu oraz edukacji włączającej, międzykulturowości i transkulturowości jako ważnych pojęć dla współczesnej glottodydaktyki polonistycznej stanowi tekst Przemysława Gębala i Moniki Nawrackiej. Natomiast artykuł Małgorzaty Gębki-Wolak można potraktować jako konkretną propozycję ydaktyczną inspirowaną właśnie zasadami edukacji integracyjnej i włączającej, która ma wspomagać naukę polskiego uczniów na różnym poziomie znajomości języka, zarówno z rodzin cudzoziemskich, jak też polskich reemigrujących. Autorka proponuje „umiarkowaną glottodydaktyzację” procesu nauczania języka polskiego na drugim etapie edukacyjnym, która będzie wychodziła naprzeciw potrzebom uczniów z doświadczeniem migracji. Na koniec Marta Pietrusińska podejmuje temat edukacji migrantów z perspektywy andragogicznej, zalecając odejście od asymilacyjno-adaptacyjnych metod opartych na relacjach władzy na rzecz podejścia włączającego, w którym członkowiespołeczeństwa przyjmującego na równi z migrantami uczą się od siebienawzajem.
Z artykułów zebranych w tym numerze wyłania się wizja edukacji, która mierzy się z wielokulturowością oraz wyzwaniem integracji społeczno-kulturowej, niezależnie od etapu kształcenia, i która może służyć inkluzji społecznej. Autorzy pokazują, że w obliczu tych wyzwań niezbędne są spójne założenia teoretyczne, nowe podejście dydaktyczne, jak również konkretne rozwiązania metodyczne. Życzymy udanej lektury!
Aktualny numer kwartalnika EDUKACJA
