PIAAC

Uczenie się dorosłych w Polsce. Raport tematyczny z badania PIAAC 2023

Michał Sitek

Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy, 2025

W obliczu dynamicznych zmian technologicznych i gospodarczych zdolność do stałego rozwoju i uczenia się staje się jedną z kluczowych kompetencji współczesnego świata. Jak dorośli Polki i Polacy radzą sobie z tym wyzwaniem? Jak wypadamy pod tym względem na tle innych krajów? Opierając się na danych z międzynarodowego badania PIAAC 2023 oraz nawiązując do wyników innych badań, publikacja przedstawia aktualny obraz tego, jak, gdzie i dlaczego uczą się dorośli Polacy. Pokazuje też mocne i słabe strony uczenia się dorosłych w Polsce.

Zobacz publikację

Umiejętności na polskim rynku pracy. Raport tematyczny z badania PIAAC 2023.

Michał Sitek, Paweł Penszko

Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy, 2025

Współczesny rynek pracy ulega dynamicznym przemianom napędzanym przez globalizację, rozwój technologii i zmieniające się wymagania pracodawców. W tej nowej rzeczywistości kluczową rolę odgrywają umiejętności, które w gospodarce opartej na wiedzy stają się fundamentem zatrudnienia, mobilności zawodowej i jakości życia. Kompetencje takie jak rozumienie tekstu czy rozumowanie matematyczne nie tylko ukierunkowują indywidualne ścieżki kariery, lecz także wpływają na konkurencyjność gospodarek na poziomie narodowym i międzynarodowym. Zrozumienie poziomu tych umiejętności, ich wykorzystania oraz powiązań z rynkiem pracy jest niezbędne do projektowania skutecznych polityk edukacyjnych i gospodarczych. W tym kontekście Międzynarodowe Badanie Umiejętności Dorosłych (Programme for the International Assessment of Adult Competencies, PIAAC) realizowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) dostarcza unikalnych informacji.

Zobacz publikację

Główne wyniki międzynarodowego badania umiejętności dorosłych PIAAC 2023

Michał Sitek, Artur Pokropek, Paweł Penszko, Katarzyna Chyl, Jacek Haman

Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy, 2024

Pierwszy cykl badania PIAAC pokazał, że w Polsce wiele osób osiągnęło co najwyżej pierwszy poziom umiejętności rozumienia tekstu (18,8% osób badanych) i rozumowania matematycznego (23,5%). Analiza danych zebranych dzięki kwestionariuszom wykazała, że osoby, które uzyskiwały najniższe wyniki w PIAAC, to przede wszystkim te o niższym poziomie wykształcenia, starsze i posiadające w domu zaledwie kilka książek, a więc o niskim kapitale społeczno-kulturowym (Chłoń-Domińczak i in., 2015). Te dane były spójne z czynnikami ryzyka wykazanymi w analizie międzynarodowych danych PIAAC z pierwszego cyklu (Kyröläinen i Kuperman, 2021). Nakreśliły też obraz konsekwencji niskich kompetencji dla dorosłych. W Polsce osoby o najniższych kompetencjach wyjątkowo rzadko (16%) uczyły się formalnie lub nieformalnie, dzięki czemu mogłyby te kompetencje podnosić. Z kolei niski poziom wykształcenia i nieuczenie się były związane z bezrobociem, ryzykiem utraty pracy i większymi trudnościami w znalezieniu innego zatrudnienia (Chłoń-Domińczak i in., 2015). Problemy z czytaniem u dorosłych, również te wynikające z niepoddanej terapii dysleksji rozwojowej, mogą mieć poważne negatywne konsekwencje społeczne, ekonomiczne i zdrowotne (Vágvölgyi i in., 2016), a także emocjonalne,takie jak niskie poczucie własnej wartości, lęk i długotrwały stres (Livingston, Siegel i Ribary, 2017). Dane z drugiego cyklu PIAAC pokazują, jak przez ostatnią dekadę kształtował się obraz umiejętności podstawowych w Polsce. Rosnąca liczba osób o niskich kompetencjach to sygnał, że większe grupy osób dorosłych zagrożonych problemami z czytaniem i matematyką powinny zostać objęte opieką przez politykę edukacyjną.

 

Zobacz publikację