PISA

Raport przedstawia wyniki badania umiejętności finansowych PISA 2022. PISA (Programme for International Student Assessment, Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów) to jeden z najważniejszych edukacyjnych programów badawczych i największe międzynarodowe badanie umiejętności uczniów na świecie, prowadzone w kilkudziesięciu krajach i regionach. Jego organizatorem jest Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Celem badania PISA jest sprawdzenie poziomu opanowania przez młodzież umiejętności potrzebnych do funkcjonowania we współczesnym świecie: umiejętności rozumienia czytanego tekstu, rozumowania w zakresie nauk przyrodniczych oraz umiejętności matematycznych. W poszczególnych edycjach badania uwzględniane są także inne umiejętności istotne z punktu widzenia oceny przygotowania młodzieży do wyzwań dorosłego życia. W 2022 roku Polska uczestniczyła w badaniu umiejętności myślenia kreatywnego i badaniu umiejętności finansowych.

Błąd w dydaktyce przystępnie i interesująco pokazuje kierunek rozwoju edukacji w świecie zachodnim – jest to kierunek ku rozumieniu i rozumowaniu, ku podnoszeniu umiejętności świadomego, aktywnego i krytycznego funkcjonowania pośród przepastnego i zróżnicowanego tekstowego uniwersum. Problematykę omawianej publikacji można z grubsza określić jako filozofię i praktykę dydaktycznej pracy z błędem w obszarach rozumienia czytanego tekstu i rozumowania w naukach przyrodniczych. Szczególny nacisk kładę w tym kontekście na ową „filozofię”, bowiem głębsza, aksjologicznie motywowana refleksja edukacyjna nie jest w polskim dyskursie oświatowym dziedziną należycie dowartościowaną. Z niej jednak wynikają (a przynajmniej: powinny wynikać) wszystkie strategiczne i praktyczne rozwiązania przyjęte w przemyślanym i spójnie zaprojektowanym procesie kształcenia. Niewątpliwą wartością opracowania jest przedstawienie polskim czytelnikom strategii badań edukacyjnych PISA i udostępnienie szeregu zadań z obszaru czytania i nauk przyrodniczych. Jest to pozycja ważna, potrzebna i użyteczna – może stanowić niebanalną i bardzo konkretną pomoc dla nauczycieli, którzy starają się u swych podopiecznych wykształcić dyspozycje i umiejętności rozumienia czytanego tekstu oraz rozumowania w naukach przyrodniczych. Jest to zarazem publikacja, która może zainteresować każdego, kto za ważne i ciekawe uważa funkcjonowanie edukacji powszechnej w dzisiejszym, ponowoczesnym, cyfrowym społeczeństwie. Z recenzji dra hab. Witolda Bobińskiego, prof. UJ