Nowy egzamin gimnazjalny to nie rewolucja, ale ważna zmiana. Instytut Badań Edukacyjnych chce pomagać w tej zmianie zarówno szkołom, jak i systemowi egzaminacyjnemu, ale przede wszystkim nauczycielom i uczniom. Temu właśnie ma służyć badanie „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów” – powiedział Michał Federowicz, dyrektor IBE podczas „Śniadania edukacyjnego” 6 grudnia 2011 r.
W siedzibie Instytutu Badań Edukacyjnych odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Śniadania edukacyjne w IBE”. Tym razem było ono poświęcone badaniu „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów” (DKG) oraz systemowi informatycznemu e-ocenianie. Uczestniczyli w nim, oprócz ekspertów IBE, dziennikarze i dyrektorzy dwóch Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych: warszawskiej – pani Anna Frenkiel oraz wrocławskiej – pan Wojciech Małecki.
Dyrektor Federowicz zaznaczył, że diagnoza, podobnie jak badanie diagnostyczne organizowane przez Centralną i Okręgowe Komisje Egzaminacyjne, jest pierwszym egzaminem sprawdzającym umiejętności wymagane przez nową podstawę programową. Pojawią się więc nowe typy zadań, z którymi nauczyciele nie zetknęli się jeszcze w swojej praktyce oceniania.
IBE równolegle z nauczycielami oceni testy pisane w ramach DKG. Zaplanowane są dwa spotkania, podczas których nauczyciele ze szkół biorących udział w badaniu będą mogli przedstawić wrażenia i opinie na temat zadań, a eksperci IBE opowiedzą, jakie umiejętności sprawdzały zadania, jak można je rozwiązać oraz jakie błędy najczęściej popełniali uczniowie. Owocem tych spotkań będą materiały dla nauczycieli wszystkich gimnazjów w kraju. Będą one gotowe na przełomie lutego i marca.
Jedną z ważniejszych zmian, jakie pojawią się na egzaminie gimnazjalnym, będzie nowy sposób oceniania zadania otwartego z języka polskiego, w którym uczeń ma udzielić dłuższej odpowiedzi pisemnej. – Odchodzimy od tak nielubianego przez wielu klucza. Nie będzie już segmentowania zadania na czynności, za których wykonanie dostaje się punkty. Teraz będzie oceniania całość – ogólny zamysł i jego wykonanie – zapowiedział Michał Federowicz. – To jest element szerszego procesu – odejścia od testomanii, uczenia pod rozwiązywanie testów. Zadania w nowym egzaminie mają służyć do pobudzania w uczniu procesu myślowego – dodał.
DKG jest istotna również z innego powodu. To pierwszy egzamin, podczas którego na żywo zostanie testowany system informatyczny do e-oceniania „Scoris Assessor”. System ten powstaje w ramach projektu CKE „Przygotowanie systemu informatycznego do e-oceniania” i pozwoli na monitorowanie procesu oceniania, ułatwi pracę egzaminatorów oraz pomoże im w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. W listopadzie Komisja przeprowadziła pierwszy test systemu, podczas którego egzaminatorzy sprawdzali odpowiedzi i rozwiązania zadań pochodzące ze sprawdzianu szóstoklasisty, egzaminu gimnazjalnego oraz egzaminu maturalnego, które odbyły się w 2010 r. – Diagnoza będzie pierwszym testem systemu w czasie rzeczywistym i od razu na zadaniach z zakresu nowej podstawy programowej – mówi dr Henryk Szaleniec, lider Pracowni Analiz Osiągnięć Uczniów IBE, który kieruje również realizowanym przez CKE projektem „Przygotowanie systemu informatycznego do e-oceniania”.
Wprowadzenie e-oceniania oznaczać będzie stopniowe przechodzenie od oceniania prac zapisanych na papierze do oceniania na ekranie komputera. Pozwoli też na bieżąco monitorować jakość oceniania, a przez to wzmocnić jego rzetelność. E-ocenianie ma także ułatwić egzaminatorom doskonalenie zawodowe i podnoszenie kwalifikacji w zakresie punktowanie rozwiązań zadań egzaminacyjnych. CKE zakłada, że pierwszy egzamin, który zostanie e-oceniony, odbędzie się w roku szkolnym 2012/2013.
Dziennikarze obecni na spotkaniu pytali, kiedy będą dostępne ogólnopolskie wyniki badania diagnostycznego. Wojciech Małecki, dyrektor OKE Wrocław, podkreślił, że nie będą one publikowane. – Diagnoza i badanie diagnostyczne nie służą do porównywania szkół, ale mają wskazać nauczycielom i uczniom, co uczniowie potrafią, a z czym jeszcze mają kłopoty – powiedział. – System jest lojalny wobec uczniów – zapewnił – przez prawie trzy lata uczyli się tego, co teraz będzie sprawdzane. Informator z przykładowymi zadaniami jest na stronie CKE od sierpnia 2010 r. Próba jest potrzebna po pierwsze uczniom, by oswoili się z egzaminem, po drugie szkołom, bo egzamin 2012 r. ma nowy układ, z przerwą czasową w środku. Inne pytanie dotyczyło pojawiających się w mediach głosów, że szkoły obawiają się nowego egzaminu i że nie są do niego przygotowane. – Ani w Warszawie, ani w województwie nie dostrzegam wielkich emocji w związku z nowym egzaminem. Sądzę, że podobnie jest w całym kraju – odpowiedziała Anna Frenkiel, dyrektor OKE Warszawa.
Materiały dla prasy
