Chyba nigdy dotąd nie stawiano przed edukacją tak różnorodnych wymagań. Rozumiana jako całożyciowy proces obejmuje dziś zakres zagadnień, który ma między innymi umożliwiać spójne konstruowanie obrazu świata, rozumienie zjawisk i mechanizmów nim rządzących, umiejętność uczenia się i wyszukiwania wiarygodnych informacji, podnoszenie zdobytych kwalifikacji, a także ich zmianę w zależności od potrzeb, i wreszcie nabywanie kompetencji pozwalających funkcjonować w skomplikowanym obszarze relacji społecznych. Podjęliśmy próbę takiego dobrania tekstów, które prezentują zarówno perspektywę naukową, jak i praktyczną, dając wkład do dyskusji o zadaniach stojących przed szeroko rozumianą edukacją i jej badaczami.
Otwieramy wydanie artykułem Mateusza Wasylewskiego The impact of research waste on the scientific validity and integrity of clinical trials podejmujący temat zasad prowadzenia badań naukowych na przykładzie badań klinicznych. Autor wskazuje konsekwencje bioetyczne marnotrawstwa badawczego oraz proponuje rozwiązania mające służyć jego zminimalizowaniu.
Grupę tekstów oscylujących wokół praktyki szkolnej rozpoczyna artykuł o zależnościach pomiędzy stosunkiem do pracy nauczycielskiej a przewlekłym zmęczeniem pt. Czy pasja męczy? Podstawowe potrzeby psychologiczne jako mediator związku pasji pracy i zmęczenia przewlekłego nauczycieli Karoliny Mudło-Głagolskiej. Autorka przeprowadziła badania grupy prawie 400 nauczycieli reprezentujących różne poziomy nauczania. W artykule przedstawia ich wyniki. Lidia Pawlusińska w tekście zatytułowanym Metoda symulacji w kształceniu nauczycieli wczesnej edukacji pisze o wspomaganiu nauczania matematyki na wczesnym etapie nauczania, prezentując metodę umożliwiającą odchodzenie od tradycyjnego modelu nauczania na rzecz refleksyjnej i weryfikującej dotychczasowe, nie zawsze dobre doświadczenia.
Z kolei Anna Błaszczak analizuje wybrane czynniki wpływające na wynik egzaminu maturalnego uczniów realizujących program matury międzynarodowej, prezentując je w artykule Inteligencja i sumienność jako predyktory sukcesów maturalnych. Kiedy ciężka praca liczy się bardziej niż bycie bystrym? Naukowczynie z AWF w Białej Podlaskiej Dorota Różańska i Krystyna Górniak w opracowaniu Zachowania prozdrowotne dziewcząt z wybranych szkół bialskich w kontekście obowiązku realizacji założeń edukacji zdrowotnej przedstawiają wyniki badań, których celem było między innymi sprawdzenie, na ile skutecznie szkoły wywiązują się z obowiązku edukacji zdrowotnej i promowania zdrowego stylu życia. Zespół autorów – Ludwik Dobrzyński, Martyna Gąsowska, Marek Kirejczyk, Ewa Droste i Artur Skwarek – dzielą się doświadczeniami na temat nauczania fizyki na podstawie wieloletnich obserwacji uczniów i nauczycieli odwiedzających NCBJ. W tekście Edukacja jądrowa w szkole – problemy uczniów i nauczycieli z perspektywy Działu Edukacji i Szkoleń Narodowego Centrum Badań Jądrowych proponują też rozwiązania trudności, z którymi zmagają się w tym zakresie pol- skie szkoły. W podobnym nurcie utrzymany jest artykuł Michała Hnatiuka Wpływ czynników technologiczno-informacyjnych na efektywność kształcenia w Polsce. Oprócz wpływu prezentowanych czynników na skuteczność edukacji i wynikających z nich korzyści, autor wskazuje też pojawiające się zagrożenia z nimi związane.
Agnieszka Anielska – autorka artykułu Publiczne uczelnie zawodowe szansą na regionalne centra edukacji całożyciowej? Analiza potencjału – zwraca się z kolei w kierunku kształcenia zawodowego i analizuje, w jaki sposób zawodowe szkoły wyższe mogą poszerzać ofertę kształcenia dorosłych. Aby dopełnić spectrum tematów „szkolnych” w artykule Żeglarstwo morskie w oczach młodzieży – wyobrażenia, obawy i oczekiwania w stosunku do rejsu żaglowcem szkolnym Łukasz Romaniuk i Joanna Łukasiewicz-Wieleba omawiają badania przeprowadzone wśród młodzieży w wieku od 12 do 19 lat.
Czytelnikom szukającym wsparcia w pracy z uczniami z problemami adaptacyjnymi, proponujemy artykuły Anny Gulczyńskiej i Dominiki Wiśniewskiej. Pierwsza z autorek w opracowaniu pt. Zastosowanie techniki eksternalizacji w systemowej terapii dziecka doświadczającego lęku postawiła sobie za cel przedstawienie informacji teoretycznych dotyczących prowadzenia terapii rodzinnej oraz zawarła wskazówki do wykorzystania jej w praktyce. Druga w tekście Dziecko słyszące rodziców niesłyszących kontekst rozwojowy, możliwości wspierania wskazuje na specyficzną sytuację dzieci wychowywanych przez rodziców Głuchych. Badaczka nie tylko zwraca uwagę na ich problemy, ale też pokazuje szanse, które ta sytuacja stwarza. Tematykę psychospołeczną uzupełnia artykuł Izabeli Krasiejko Refleksyjna edukacja studentów kierunku pedagogika w zakresie metodycznego działania asystenta rodziny podejmujący kwestie kształcenia pracowników służb społecznych. Przezwyciężanie stereotypów i otwarta postawa w obserwacji środowiska rodzinnego to tylko niektóre postulaty proponowane przez naukowczynię.
Wydanie kończymy sprawozdaniem Doskonalenie procesów z użyciem cyklu PDSA. Przykład naboru podmiotów zewnętrznego zapewniania jakości w ramach Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji autorstwa Pawła Szymborskiego, Kamili Hernik, Emilii Sobol, Magdaleny Dybaś-Stronkowskiej i Tomasza Kasprzaka z Instytutu Badań Edukacyjnych. Zajmują się oni udoskonalaniem metody wyłaniania podmiotów zewnętrznego zapewniania jakości w ramach ZSK.
Aktualny numer kwartalnika EDUKACJA
