W publikacji przedstawiono istotne dla praktyki szkolnej zagadnienia związane z krytycznym myśleniem. Opracowanie przygotowano z myślą o wsparciu pracy dydaktycznej nauczycieli w zakresie włączania elementów krytycznego myślenia do procesu nauczania. Głównym celem publikacji jest zebranie w przystępnej formie informacji o krytycznym myśleniu oraz prezentacja przykładowych zadań dotyczących tego zagadnienia.
Pierwsza część opracowania jest poświęcona definicjom krytycznego myślenia. Autorzy przedstawiają w niej złożoność tego pojęcia oraz wskazują definicję najbliższą praktyce edukacyjnej. W opracowaniu można znaleźć praktyczne wskazówki, w jaki sposób można pracować z uczniami, aby rozwijać umiejętności krytycznego myślenia, jakie elementy należy uwzględniać w tym procesie oraz jak oceniać różne aspekty krytycznego myślenia uczniów. Autorzy opracowania zwracają uwagę, iż krytyczne myślenie naturalnie występuje w nauczaniu wielu przedmiotów i warto dążyć do tego, aby stało się jednym z kluczowych elementów pracy z uczniami już na wczesnych etapach edukacji szkolnej.
Druga, praktyczna część opracowania, zawiera zbiór zadań, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli do przygotowania lekcji wspierających rozwój krytycznego myślenia. W publikacji uwzględniono zadania z różnych przedmiotów: języka polskiego, historii, biologii, chemii, fizyki i geografii, ponieważ elementy krytycznego myślenia mogą być obecne na każdym przedmiocie i w różny sposób włączane w proces nauczania. Zaprezentowane zadania pozwalają kształtować wśród uczniów takie umiejętności jak: formułowanie wypowiedzi, przeprowadzanie eksperymentu czy poszukiwanie wiarygodnych źródeł informacji. Często opierają się też na korelacji międzyprzedmiotowej.
Wśród przedstawionych propozycji znajdują się zarówno zestawy zadań , które mogą stanowić gotowy scenariusz lekcji, jak i mniejsze wiązki zadań, wokół których można zbudować lekcję lub jej fragment. W materiale zawarte są informacje o sprawdzanych w zadaniach umiejętnościach, w szczególności powiązanych z krytycznym myśleniem, opis zadania oraz wskazówki dotyczące możliwości pogłębienia lub modyfikacji podejmowanej tematyki.
Mamy nadzieję, że publikacja spotka się z Państwa zainteresowaniem oraz będzie stanowiła inspirację do przygotowania lekcji uwzględniających elementy krytycznego myślenia w nauczaniu przedmiotowym.
Polecamy także zapoznanie się z przygotowaną w 2024 roku analizą dotyczącą krytycznego myślenia:
Krytyczne myślenie, ocena wiarygodności informacji. Wnioski z międzynarodowych badań edukacyjnych i przeglądu literatury. Analizy IBE dla polityki publicznej.
Paweł Penszko, Olga Wasilewska