Redakcja półrocznika "Edukacja Biologiczna i Środowiskowa" dba o wysoką jakość publikowanych materiałów i podejmuje wszelkie możliwe działania przeciwko zaniedbaniom standardów publikacji w czasopiśmie. Oznacza to, że wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji – autor, redaktor czasopisma naukowego, recenzent pracy naukowej, wydawca – są zobligowane do przestrzegania standardów etycznych w publikacjach naukowych.
Poniższe zasady opracowano na podstawie Elsevier oraz zaleceń COPE Committee on Publication Ethics (Komisji Etyki Publikacji) zawartych w Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors (Kodeks postępowania i wytyczne dotyczące najlepszych praktyk dla redaktorów czasopism naukowych), COPE Ethical Guidelines for Peer Reviewers (Wskazówki etyczne Komisji Etyki Publikacji dla recenzentów prac naukowych) oraz opracowaniu Dobre praktyki w procedurach recenzyjnych w nauce (Wydawnictwo MNiSW, Warszawa 2011).
Standardy etyczne i obowiązki redakcji
Decyzja o publikacji
Redaktor naczelny ponosi odpowiedzialność za wszystkie materiały publikowane w czasopiśmie „Edukacja Biologiczna i Środowiskowa”. Redaktorzy czasopisma decydują o skierowaniu złożonego artykułu do recenzji zewnętrznej, a następnie o przyjęciu go do druku. Decyzje te powinni podejmować po starannym zapoznaniu się z artykułem i recenzjami, bezstronnie i bez zbędnej zwłoki. Redaktorzy prowadzą korespondencję z Autorem złożonego artykułu w celu podniesienia merytorycznej i formalnej jakości artykułu oraz komunikują decyzje w sposób nieuwłaczający godności Autora.
Zasada fair play
Artykuły są oceniane na podstawie ich jakości oraz znaczenia dla nauki i czasopisma, bez względu na pochodzenie autora pracy, jego narodowość, przynależność etniczną, poglądy polityczne, płeć, rasę czy wyznanie.
Poufność
Redakcja czasopisma zobowiązana jest do zachowania poufności informacji uzyskanych na każdym etapie procesu publikacji. Redaktorzy, podobnie jak recenzenci, są zobowiązani do nieprzekazywania informacji o treści redagowanych artykułów osobom trzecim. Redaktorzy i recenzenci nie mogą wykorzystywać informacji zawartych w niepublikowanych artykułach bez wyraźnej, pisemnej zgody Autora.
Konflikt interesów
W przypadku jakiegokolwiek konfliktu interesów między redaktorem a autorem artykułu, który może wpłynąć na proces recenzji (bezpośrednie relacje osobiste, relacje podległości zawodowej, bezpośrednia współpraca naukowa w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających przygotowanie recenzji), redakcja stosuje zasadę wyłączenia.
Standardy etyczne i obowiązki autorów
Oryginalność
Zgłaszane artykuły powinny zawierać oryginalny materiał, który nie został wcześniej opublikowany w żadnym wydawnictwie opatrzonym numerem ISBN, ISSN, DOI lub innym numerem identyfikacji publikacji. Niedopuszczalne jest składanie tego samego tekstu równocześnie do różnych czasopism. Jeżeli artykuł został złożony w jednym czasopiśmie, należy poczekać na decyzję redakcji, i dopiero gdy artykuł nie zostanie zaakceptowany, można składać go w innym czasopiśmie.
Oszustwo metodologiczne
Oszustwo w opisie wyników badań jest poważnym naruszeniem zasad etycznych. Z oszustwem mamy do czynienia wtedy, gdy dane nie zostały zebrane w sposób opisany w części artykułu poświęconej metodologii, a także gdy wyprowadzane wnioski nie mają uzasadnienia w zebranym materiale. Autorzy powinni szczegółowo opisać metodologię badania: sposób doboru próby, wykorzystane narzędzia i aparaturę oraz metody i techniki analizy danych. W celu umożliwienia kontroli procedur i konkluzji Autorzy są zobowiązani przechowywać surowe dane przynajmniej przez pięć lat po opublikowaniu wykorzystujących je artykułów.
Wielokrotne wykorzystywanie tych samych danych w różnych publikacjach
Niedopuszczalne jest tworzenie kilku artykułów na podstawie jednego zbioru danych zebranych w celu weryfikacji jednej lub kilku hipotez, ponieważ tworzy to fałszywy obraz bogactwa i replikowalności wyników. To ograniczenie nie dotyczy publicznych baz danych, pod warunkiem że są one wykorzystywane do weryfikacji nowych hipotez.
Autorstwo
Definicja autora
Autorami artykułu mogą być tylko te osoby, które wniosły znaczący wkład w jego treść. Ich wkład oraz jego waga muszą być poświadczone przez wszystkich Autorów w Oświadczeniu o oryginalności tekstu i w Umowie licencyjnej. Osoby, które nie wniosły znaczącego wkładu w treść artykułu (np. jedynie organizowały badanie, przygotowywały aparaturę, zbierały dane lub kontrolowały artykuł pod względem językowym), powinny zostać wymienione w podziękowaniach wraz z opisem ich roli, ale nie mogą figurować na liście Autorów. Wszyscy Autorzy odpowiadają za treść artykułu, chyba że w Oświadczeniu o oryginalności tekstu zostanie wyraźnie zaznaczony podział pracy między Autorami. Wszelkie wątpliwości co do autorstwa artykułu będą badane przez redakcję czasopisma.
Przeciwdziałanie zjawiskom ghost writing i guest authorship
Niedopuszczalne jest grzecznościowe wpisywanie na listę Autorów kolegi lub wpisywanie znanej osoby w celu zwiększenia szansy akceptacji artykułu. Równie niedopuszczalne jest pomijanie faktycznego autorstwa osób, które przyczyniły się do powstania artykułu. Jeżeli artykuł powstał na podstawie pracy dyplomowej studenta lub doktoranta, powinien on występować jako współautor artykułu.
Informacja o okolicznościach powstania tekstu
Jeśli artykuł powstał w ramach projektu lub grantu badawczego, w przypisie do tytułu należy zamieścić formułę: „Artykuł powstał [badania przeprowadzono] w ramach projektu [tytuł, a w nawiasie nr projektu], prowadzonego w [nazwa instytucji], finansowanego przez [nazwa grantodawcy].”
Jeśli artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej lub rozprawy doktorskiej Autora, w przypisie do tytułu należy zamieścić formułę: „Artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej [rozprawy doktorskiej) przygotowanej pod kierunkiem [tytuł, imię, nazwisko promotora] w [nazwa i wydział instytucji naukowej].”
Ochrona praw autorskich i własności intelektualnej
Plagiat
Plagiat polega na wykorzystaniu w artykule pracy innego autora (całości lub części opublikowanego lub nieopublikowanego tekstu, a także danych i pomysłów teoretycznych) – bez zaznaczenia tego w artykule. Szczegółowe wskazówki, jak należy cytować cudze osiągnięcia (teksty, pomysły teoretyczne, wyniki i wnioski), zawierają Zasady odwoływania się do innych publikacji. Te same zasady obowiązują w wypadku wykorzystywania przez Autora własnych, wcześniej opublikowanych tekstów. Wszystkie sądy zawarte w artykule, które nie zostaną wprost przypisane innym autorom, traktuje się jako własny wkład Autora artykułu. Redakcja korzysta z programu antyplagiatowego, a z wszelkich naruszeń prawa autorskiego będą wyciągane stosowne konsekwencje.
Ochrona własności intelektualnej osób trzecich
Autor może przytoczyć w artykule obszerne fragmenty tekstu lub materiału graficznego z cudzych dzieł jedynie pod warunkiem uzyskania pisemnej zgody od właściciela praw autorskich. W wypadku dzieł osób zmarłych nie później niż 70 lat temu Autor jest zobowiązany zwrócić się o zgodę do spadkobierców tych praw. Pod każdym zapożyczonym elementem tekstu należy opisać źródło z dokładnością do numeru strony.
Konflikt interesów po stronie autora
Konflikt interesów ma miejsce wtedy, gdy dążenie do prawdy naukowej pozostaje w sprzeczności z innymi celami badacza, na przykład gdy badania są finansowane przez organizację, która jest zainteresowana określonym wynikiem tych badań. Konflikt interesów może również mieć podłoże niefinansowe. Autorzy artykułu są zobowiązani do zgłoszenia faktycznego lub potencjalnego konfliktu interesów w liście przewodnim do redakcji i w Oświadczeniu o oryginalności tekstu. Redakcja zdecyduje, czy zgłoszony konflikt zostanie odnotowany w przypisie do artykułu.
Wycofanie opublikowanego artykułu
W wypadku ujawnienia poważnego naruszenia zasad etycznych związanego z opublikowanym artykułem nastąpi wycofanie tego artykułu ze strony internetowej czasopisma oraz jego profili w mediach społecznościowych, a także zamieszczenie krótkiego uzasadnienia w miejscu wcześniejszej publikacji artykułu. Zostanie także podjęta próba usunięcia artykułu ze wszystkich innych źródeł, w których został on zamieszczony (np. z pełnotekstowych baz referencyjnych), z podaniem uzasadnienia tej decyzji.
Standardy etyczne i obowiązki recenzentów
Redakcja „Edukacji Biologicznej i Środowiskowej” przykłada ogromną wagę do jakości recenzji złożonych tekstów. Recenzent pełni bardzo ważną rolę, wspierając członków redakcji w podejmowaniu decyzji redakcyjnych w procesie publikacji.
Recenzent powinien wyrażać zgodę na recenzowanie wyłącznie tych prac, z zakresu których posiada odpowiednią wiedzę, umożliwiającą mu wydanie stosownej opinii w określonym czasie. Recenzent jest zobowiązany do zachowania poufnego charakteru recenzji naukowej i nieujawniania żadnych szczegółów dotyczących pracy, jak i recenzji. Recenzje powinny być obiektywną i konstruktywną oceną recenzowanej pracy. Wyrażanie obraźliwych czy poniżających komentarzy względem autorów jest zachowaniem niewłaściwym.
Konflikt interesów
Jeśli informacje pozyskane w procesie recenzowania pracy naukowej mogą być wykorzystywane na korzyść własną recenzenta i/lub działać na szkodę autora, recenzenci są zobowiązani do poinformowania redaktora naczelnego o zaistniałej sytuacji, jak i o wszystkich ewentualnych przypadkach konfliktu interesów (recenzent nie może pozostawać w zależności służbowej ani w bliskich stosunkach osobistych, a tym bardziej w stosunkach pokrewieństwa, z autorem recenzowanej pracy).